Od 1 stycznia 2016 roku miejsce dotąd jednej ustawy Prawo upadłościowe, zajęły dwie nowe ustawy: Prawo upadłościowe i Prawo restrukturyzacyjne. Dzięki temu podziałowi udało się ochronić wiele przedsiębiorstw przed upadłością, bowiem pojawiły się nowe szanse na zawieranie układów. Pojawił się jednak problem znacznego wydłużenia czasu trwania postępowań restrukturyzacyjnych. Dlaczego tak się dzieje?

O zdolności upadłościowej pisze się bardzo często w kontekście postępowań oddłużających. O ile w przypadku upadłości konsumenckiej zdolność upadłościowa jest raczej jednoznaczna, ponieważ podstawą do jej ogłoszenia jest niewypłacalność, czyli brak środków do regularnej spłaty zadłużenia. A trudna sytuacja finansowa konsumenta nie wynika bezpośrednio z jego winy, tylko jest skutkiem choroby, utraty pracy, śmierci bliskiej osoby, kataklizmu lub innych czynników. Należy również pamiętać, że upadłość konsumencką mogą ogłosić jedynie osoby fizyczne z miejscem zamieszkania lub pobytu w Polsce i nieprowadzące działalności gospodarczej.

Jest to funkcja powołana do życia wraz z ustawą dotyczącą Prawa Restrukturyzacyjnego z dnia 1 stycznia 2016 r. Co do zasady, sąd restrukturyzacyjny w ramach postępowania restrukturyzacyjnego  wyznacza doradcę, który pod nadzorem sędziego komisarza, będzie prowadził czynności mające na celu restrukturyzację firmy.

Nawet jeśli postępowanie upadłościowe przedsiębiorstw odbywa się na płaszczyźnie prawnej, mocno zbliżonej do upadłości konsumenckiej, to i tak z kilku względów niewypłacalni przedsiębiorcy są traktowanie w nieco bardziej surowy sposób. Przedsiębiorca jest zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości do sądu w ciągu 30 dni od powstania stanu niewypłacalności. Przekroczenie tego terminu może spowodować konsekwencje prawne. Jeżeli wniosek zostanie złożony po czasie, to sąd może od razu go odrzucić, nie zapoznając się w ogóle z jego treścią.

Prawo restrukturyzacyjne – z tym zagadnieniem powinni zapoznać się wszyscy przedsiębiorcy stojący w obliczu niewypłacalności i zmierzający do ogłoszenia upadłości. Dlaczego prawo restrukturyzacyjne jest aż takie ważne? Pozwala zawiesić postępowanie egzekucyjne z mocy samego prawa, co w wielu przypadkach może być jedynym skutecznym sposobem na naprawienie przedsiębiorstwa i spłacenie wierzycieli. Postępowanie restrukturyzacyjne jest bardzo często porównywalne z parasolem ochronnym sądu, pod który dostaje się przedsiębiorca, dzięki któremu do momentu zawarcia układu upadłościowego może w dalszym ciągu prowadzić działalność gospodarczą. A to oznacza, że znacznie łatwiej może być przedsiębiorcy spłacić długi, niż jeśli jego firma zostałaby po prostu zamknięta.

Prawo restrukturyzacyjne przewiduje określone procedury postępowań restrukturyzacyjnych, dzięki którym zadłużonym przedsiębiorcom uda się uchronić firmę przed likwidacją przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony wierzycielom. Dlatego jeżeli dłużnik planuje w ramach postępowania upadłościowego restrukturyzacyjne działania, to w zależności od stopnia zagrożenia firmy bankructwem, musi liczyć się z kilkoma poniższymi procedurami:

Kodeks spółek handlowych określa sytuacje, w których zarządy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych zobowiązane są zwołać zgromadzenie wspólników celem podjęcia uchwały odnośnie dalszego istnienia spółki. Obowiązujące od 2016 roku Prawo restrukturyzacyjne umożliwia spółkom skorzystanie z postępowania sanacyjnego.

Prawo upadłościowe daje niewypłacalnym przedsiębiorcom możliwość ubiegania się o ogłoszenie upadłości ich firmy. O niewypłacalności można mówić, jeżeli dłużnik od przeszło trzech miesięcy nie jest w stanie spłacać swoich wymagalnych zobowiązań finansowych. W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, niewypłacalność zachodzi także wtedy, gdy zobowiązania dłużnika są wyższe niż wartość jego majątku, a stan taki trwa ponad dwadzieścia cztery miesiące.

Co restrukturyzacja oznacza dla spółki?

Podstawowym celem postępowania restrukturyzacyjnego spółki jest uniknięcie ogłoszenia jej upadłości. Będzie to możliwe w momencie zawarcia układu z wierzycielami lub przeprowadzenia działań sanacyjnych. Wiąże się to z otwarciem jednego z czterech postępowań restrukturyzacyjnych. Każde z nich oznacza inne korzyści dla restrukturyzowanej spółki.

Postępowanie sanacyjne jest jednym z czterech postępowań restrukturyzacyjnych, które mają pomóc przedsiębiorcom w poprawieniu sytuacji finansowej ich firmy przy jednoczesnym zawarciu porozumienia z wierzycielami. W postępowaniu restrukturyzacyjnym może wziąć udział dłużnik niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością tj. taki, którego sytuacja finansowa wskazuje na to, że wkrótce stanie się niewypłacalny. Postępowanie sanacyjne wyróżnia to, że ustawodawca przewidział większy niż przy innego typu postępowaniach restrukturyzacyjnych zakres działań mających na celu wyprowadzenie przedsiębiorstwa ze stanu niewypłacalności.

Postępowanie sanacyjne jest jednym z postępowań restrukturyzacyjnych i może zostać wszczęte na wniosek przedsiębiorcy, a wobec osoby prawnej widniejącej w Krajowym Rejestrze Sądowym także na wniosek kuratora ustanowionego na podstawie art. 26 ust. 1 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Dodatkowo, jeśli osoba prawna jest niewypłacalna, to wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego może złożyć również jej wierzyciel.

Ustawa Prawo  restrukturyzacyjne, która weszła w życie dnia 1 stycznia 2016 r., dotyczy postępowań naprawczych z których mają szansę skorzystać niewypłacalni dłużnicy oraz tacy, którzy są zagrożeni niewypłacalnością. Postępowania restrukturyzacyjne przeprowadza się celem uniknięcia ogłoszenia upadłości dłużnika na drodze zawarcia układu z wierzycielami. Restrukturyzację można przeprowadzić w:

Ubiegając się o ogłoszenie upadłości, dłużnik musi złożyć w sądzie odpowiedni wniosek, który zainicjuje wszczęcie postępowania upadłościowego. Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości gospodarczej wynosi obecnie 1000 zł. Ponadto, składający wniosek jest zobowiązany do uiszczenia zaliczki na wydatki, które pojawią się w toku postępowania. Wysokość tej kwoty, jak stanowi art. 22a Ustawy prawo upadłościowe, równa się jednokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Dowód potwierdzający tę wpłatę dołącza się do składanego wniosku o ogłoszenie upadłości. Brak wspomnianej zaliczki skutkuje wezwaniem do jej uregulowania w ciągu tygodnia pod rygorem zwrotu wniosku.