Doradca restrukturyzacyjny i jego zadania

Po wejściu w życie ustaw Prawo restrukturyzacyjne i Prawo upadłościowe, w 2016 roku wśród zawodów prawniczych pojawił się nowy – doradca restrukturyzacyjny. Jest to zawód nieco odmienny od innych prawniczych, bowiem obok wiedzy stricte prawniczej łączy znajomość zagadnień ekonomii, zarządzania i finansów.

Kim jest doradca restrukturyzacyjny?

Zawód doradcy restrukturyzacyjnego został stworzony na bazie doświadczeń dotychczasowych syndyków licencjonowanych. Od 1 stycznia 2016 roku licencja syndyka stała się licencją doradcy restrukturyzacyjnego. Natomiast osoba, zamierzająca wykonywać zawód syndyka, musi ukończyć kurs i złożyć egzamin, uprawniający do uzyskania licencji doradcy restrukturyzacyjnego.

Kandydat na doradcę restrukturyzacyjnego musi spełniać następujące wymagania:

1. Posiada obywatelstwo dowolnego państwa – członka Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym
2. Włada językiem polskim w stopniu koniecznym do wykonywania funkcji syndyka, nadzorcy lub zarządcy
3. Ukończyła studia wyższe w jednym z państw, o których mowa w p. 1 i uzyskała co najmniej tytuł magistra lub równorzędny
4. Złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy przed komisją egzaminacyjną, powołaną przez Ministra Sprawiedliwości. Egzamin przeprowadzany jest w formie pisemnej; obejmuje zagadnienia z dziedziny prawa, ekonomii, zarządzania i finansów, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów upadłości i restrukturyzacji
5. W okresie 15 lat przed złożeniem wniosku o przyznanie licencji doradcy restrukturyzacyjnego przez minimum trzy lata zarządzała przedsiębiorstwem, jego częścią lub masą upadłościową w jednym z państw, o których mowa w p. 1
6. Posiada pełną zdolność do czynności prawnych
7. Cieszy się nienaganną opinią, nie była karana ani podejrzana o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe
8. Nie figuruje w rejestrze dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego.

 Minister Sprawiedliwości przyznaje licencję doradcy restrukturyzacyjnego, ma również uprawnienia do jej cofnięcia lub zawieszenia. Licencja przyznawana jest na czas nieokreślony. Osoba, której przyznano licencję, wpisywana jest na listę licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych. Jest ona prowadzona przez Ministra Sprawiedliwości i jest publicznie dostępna.

Należy podkreślić, że licencjonowany doradca restrukturyzacyjny ma ustawowy obowiązek ustawicznego kształcenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych i bieżącego dostosowania do aktualizacji prawa.

Świadczenie usług

Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny ma uprawnienia do świadczenia usług o charakterze komercyjnym w zakresie swoich kompetencji zawodowych. Jest to nowość w stosunku do przepisów sprzed 2016 roku, które ograniczały działalność licencjonowanych syndyków jedynie do zleceń sądu.

Zakres usług, świadczonych przez licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych, obejmuje m.in.:

1. Porady w zakresie ustaw Prawo restrukturyzacyjne i Prawo upadłościowe oraz w zakresie odpowiedzialności cywilnej i karnej za niezłożenie w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy i działanie na szkodę wierzycieli
2. Doradztwo dla przedsiębiorstw niewypłacalnych bądź zagrożonych niewypłacalnością odnośnie wyboru rodzaju restrukturyzacji, jak również konkretnych czynności restrukturyzacyjnych
3. Doradztwo dla wierzycieli niewypłacalnych dłużników w celu ochrony interesów i zminimalizowania strat finansowych wierzycieli
4. Wsparcie dłużnika w negocjacjach z wierzycielami, reprezentowanie dłużnika, jak również wsparcie wierzyciela i reprezentowanie go
5. Udział w pracach nad umowami i kontraktami w postępowaniu restrukturyzacyjnym lub upadłościowym, doradztwo w zakresie zabezpieczenia interesów stron na wypadek zagrożenia niewypłacalnością lub niewypłacalności
6. Współpraca z dłużnikiem w zakresie pozyskiwania źródeł finansowania, w tym pomocy publicznej.

Licencjonowanemu doradcy restrukturyzacyjnemu może być udzielone pełnomocnictwo procesowe w sprawach restrukturyzacyjnych i upadłościowych przed sądem. Doradca może reprezentować zarówno dłużnika, jak i wierzyciela, a także wszystkich innych uczestników postępowań, tak głównego, jak i incydentalnych, wszczętych w toku postępowania głównego – restrukturyzacyjnego lub upadłościowego (np. o wyłączenie z masy sanacyjnej lub masy upadłościowej).

Funkcje w postępowaniach restrukturyzacyjnych, upadłościowych i egzekucyjnych

Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny może pełnić między innymi funkcje:

1. W postępowaniu restrukturyzacyjnym – nadzorcy układu, nadzorcy sądowego i zarządcy
2. W postępowaniu upadłościowym – syndyka masy upadłościowej
3. Tymczasowego nadzorcy sądowego lub zarządcy przymusowego, ustanowionych w postępowaniu restrukturyzacyjnym lub upadłościowym
4. Kuratora dłużnika, ustanowionego przez sąd restrukturyzacyjny, upadłościowy lub sędziego-komisarza w sytuacji, kiedy dłużnik nie posiada zdolności procesowej i nie działa w jego imieniu przedstawiciel ustawowy, bądź jeżeli w składzie organów dłużnika – osoby prawnej istnieją braki, uniemożliwiające ich działanie.

Natomiast w postępowaniu egzekucyjnym licencjonowany doradca restrukturyzacyjny może pełnić funkcję zarządcy w ramach egzekucji przez zarząd przymusowy i przez sprzedaż przedsiębiorstwa albo gospodarstwa rolnego. Sąd powołuje doradcę wskazanego przez strony albo spośród doradców wskazanych przez strony.

Licencjonowani doradcy restrukturyzacyjni mogą wykonywać swój zawód w każdym zakresie posiadanych uprawnień jako przedsiębiorcy w ramach działalności gospodarczej, ale także w ramach spółki handlowej osobowej (jawnej, partnerskiej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej) lub kapitałowej (akcyjnej i z ograniczoną odpowiedzialnością), w odróżnieniu od np. radców prawnych i adwokatów, którzy nie mogą funkcjonować w ramach spółek kapitałowych.

Licencjonowany doradca restrukturyzacyjny ma obowiązek zawrzeć umowę ubezpieczenia OC z tytułu szkód wyrządzonych w związku z pełnieniem dowolnej funkcji w postępowaniu restrukturyzacyjnym, upadłościowym i egzekucyjnym.