Od 13 stycznia 2018 r. zaczęła obowiązywać Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych. Ustawa ta jest powszechnie nazywana ustawą STIR. Wprowadzenie jej w życie nakłada na banki nowe obowiązki, których niedopełnienie wiąże się z sankcjami finansowymi. Współpraca banków i instytucji kredytowych z Krajową Administracją Sądową (KAS) ma na celu zapobieganie wyłudzeniom skarbowym, do których nieuczciwi przedsiębiorcy wykorzystują systemy bankowe.

Nastał czas milenialsów – osób, które przyszły na świat w latach 80. lub 90. ubiegłego stulecia, dzieci wyżu demograficznego. Jednocześnie gospodarka znajduje się w dobrym momencie cyklu; nastąpił wzrost konsumpcji i produkcji, bezrobocie jest znikome, a to stanowi zachętę do zaciągania kredytów i pożyczek. Czy jednak zawsze ma to racjonalne uzasadnienie?

Firmy pożyczkowe, obok banków i parabanków, są częścią polskiego rynku finansowego. Przez lata dominowało przekonanie, że skorzystanie z ich usług jest dla pożyczkobiorcy kosztowne, a w przypadku pojawienia się opóźnienia w spłacie, nawet bardzo kosztowne. Zmiany w funkcjonowaniu firm pożyczkowych zaszły dnia 11 czerwca 2016 r. Od tego dnia zaczęła obowiązywać nowelizacja Ustawy o kredycie konsumenckim. Przepisy ustawy, nazywanej potocznie ustawą antylichwiarską, uregulowały działalność firm z branży pożyczkowej, a co za tym idzie zaczęły chronić interesy konsumenta.

Według danych GUS w Polsce żyje ponad trzy miliony osób pomiędzy 18 a 24 rokiem życia. Połowa z tych osób to studenci, 1/3 wciąż mieszka z rodzicami. Można zatem uznać, że najważniejsze decyzje kredytowe, jak np. kredyt hipoteczny, są jeszcze przed nimi. Mimo z danych BIK S.A. oraz BIG InfoMonitor S.A. wynika, że problemy z terminową obsługą rat kredytów, pożyczek czy bieżących rachunków ma ponad 154 tys. młodych osób. Ich zaległości przekraczają bagatela 870 mln złotych. W większość wynikają z nieopłaconych o czasie zobowiązań kredytów konsumpcyjnych, bo to właśnie tego rodzaju zadłużenia zaciągają najczęściej. Chociaż, wśród osób pomiędzy 18 a 24 rokiem życia sporą część stanowią również dłużnicy alimentacyjni.

Postępowanie upadłościowe wymaga dużego zaangażowania biorących w nim udział stron, a jego przebieg znacząco wpływa na życie dłużnika. Złożoność postępowań i wzrost zainteresowania upadłością konsumencką sprawiają, że postępowania wydłużają się. Okres ten jest szczególnie trudny dla dłużnika, choć przewlekłość postępowania dostarczają wielu problemów również i syndykom.

Jednym z podstawowych warunków ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest odpowiednie przygotowanie się pod względem formalnym i merytorycznym. Formalnym, czyli należy odpowiednio sporządzić wniosek, gdyż nieprawidłowo lub niekompletnie sporządzony może zostać oddalony przez sąd. Aby wniosek był bez zarzutu pod względem formalnym, wcześniej trzeba przygotować się merytorycznie. W jaki sposób?

Kiedy dochodzi do tego, że przedsiębiorstwo będące np. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością utraciło zdolność do regulowania wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a zaległości w ich opłacaniu przekroczyły trzy miesiące, oznacza to, że firma stała się niewypłacalna. O niewypłacalności osoby prawnej takiej jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, świadczy również fakt, że suma jej zobowiązań finansowych przekracza wartość majątku i sytuacja ta trwa dłużej niż dwadzieścia cztery miesiące – jest to domniemanie wynikające z przepisów ustawy Prawo upadłościowe.

Kiedy słyszymy o ludziach mających kłopoty finansowe, niejednokrotnie pojawia się w naszej głowie myśl o osobie nieodpowiedzialnej, lekkomyślnej lub nieporadnej życiowo.  Tymczasem dłużnikiem, który nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań może zostać tak naprawdę każdy. Bardzo często do załamania w sferze finansów dochodzi z dnia na dzień, a człowiek nie ma na tę sytuację jakiegokolwiek wpływu. W powrocie do życia bez długów ma pomagać niewypłacalnym konsumentom postępowanie upadłościowe. 

Raport na temat upadłości

Sędzia Ewa Fiedorowicz oraz Daria Popłonyk, pracownice Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, w 2016 roku sporządziły raport pt. Wybrane zagadnienia upadłości konsumenckiej – analiza empiryczna. Na podstawie 240 spraw z 9 ośrodków sądowniczych znajdujących się w całej Polsce wyciągnięto wnioski dotyczące sposobu przeprowadzania upadłości konsumenckiej w naszym kraju. Z raportu można dowiedzieć się m.in.: ile trwa rozpoznanie wniosku o upadłość konsumencką; w których sądach najłatwiej ogłosić upadłość; jaki jest czas trwania postępowania upadłościowego od daty ogłoszenia upadłości; jak często ustalane są plany spłaty wierzycieli i na jakie okresy; jakie są najczęstsze przejawy aktywności wierzycieli w toku postępowania upadłościowego.

Kiedy dochodzi do zawarcia małżeństwa, między mężem i żoną powstaje wspólność majątkowa. Oznacza to, że nie tylko nabyty przez małżonków majątek staje się wspólny. Wspólne są też długi. Od tego dnia, oboje zaczynają odpowiadać za zaciągnięte przez siebie nawzajem zobowiązania. Brak rozdzielności majątkowej, to jednak nie jedyne zagrożenie dla rodzin, których członkowie zalegają ze spłatą wierzytelności.

Niewypłacalność jest ogromnym problemem nie tylko dla podmiotu zadłużonego, ale i dla instytucji, wobec której zalega się z płatnościami – banku, operatora telekomunikacyjnego, firmy pożyczkowej. Każdemu przedsiębiorcy może zdarzyć się nieuczciwy lub niewypłacalny kontrahent. W celu zminimalizowania tego ryzyka firmy korzystają z biura informacji gospodarczej. Jednym z nich jest BIG InfoMonitor.

Starania o upadłość konsumencką

Kłopoty finansowe, które niekiedy kończą się staraniami o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, przysparzają dłużnikom wielu kłopotów i stresów. Konsultacje z prawnikami są wówczas niezwykle pomocne. Niemało kancelarii świadczy usługi w tym zakresie – oferują również wsparcie pełnomocnika, który może reprezentować dłużnika w sądzie i przemawiać w jego imieniu. Niestety, nie wszyscy są skłonni skorzystać z takiej pomocy. Zobaczmy, jak to może się skończyć. Poniżej przedstawiamy historie dwóch dłużników, którzy z różnych względów nie chcieli skorzystać ze wsparcia pełnomocnika.

Roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu i wierzyciel może ich dochodzić przez określony czas, po którym dłużnik może odmówić ich spełnienia. Ogólne zasady przedawnienia roszczeń reguluje Kodeks cywilny.

Z danych udostępnionych przez Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor wynika, że dłużników w Polsce wciąż przybywa. W 2017 r. ich liczba zwiększyła się o prawie 193 tyś. w stosunku do roku ubiegłego i wyniosła ponad 2,5 mln. Dłużnik dłużnikowi nierówny. Nie każda z osób, które zaciągnęły kredyt lub pożyczkę, unika spłat swoich wierzytelności. Nie brakuje jednak i takich dłużników, którzy nie dość, że nie uregulowali w terminie wymagalnych zobowiązań, to dokonują wielu czynności prawnych z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Terminy są ważne

Przedsiębiorstwo w tarapatach finansowych przysparza jego właścicielowi wielu trosk. Nic więc nadzwyczajnego w tym, że zapomina się wtedy o terminach spłaty poszczególnych zobowiązań kredytowych. Co robić, aby ustabilizować budżet prowadzonej działalności?