Odnotowuje się coraz więcej osób ogłaszających upadłość konsumencką. Dzieje się tak zapewne z powodu zliberalizowanych przepisów upadłościowych. W związku z tym Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych wraz z BIG InfoMonitor przeprowadziła wśród Polaków ankietę na temat nowej ustawy o prawie upadłościowym. Jakie są jej wyniki?

Zagadnienie upadłości konsumenckiej należy rozpatrywać zarówno z punktu widzenia poręczyciela, jak i osoby, której udzielono poręczenia. Odmienna jest bowiem sytuacja każdego z tych podmiotów w aspekcie ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej należało dostosować nasze prawo, w tym prawo upadłościowe, do norm ogólnoeuropejskich. Obecnie obowiązująca ustawa Prawo upadłościowe określa właściwość sądu upadłościowego dla każdego rodzaju upadłości, także upadłości konsumenckiej.

W dobie zalewającej nas zewsząd informacji oraz dostępu niemal do każdej, również specjalistycznej wiedzy, nie dziwi to, że również w kontekście problemów finansowych i zadłużeń ludzie sięgają po radę najpierw do Internetu. Jest już dzisiaj znamienne, że bardzo często pacjent przychodzi do lekarza z pewną wiedzą na temat swojej choroby czy dolegliwości. Czasem jest to wiedza duża, choć może nie zawsze poprawna. Ciekawość człowieka w tej kwestii jest naturalna. Pytanie, czy wskazane jest, by pacjent kładł sobie do głowy wiadomości, które być może wcale go nie dotyczą, a tylko niepotrzebnie zestresują.

Upadłość konsumencka jest postępowaniem, dzięki któremu niewypłacalni konsumenci mają szansę na całkowite lub częściowe umorzenie niespłaconych w trakcie postępowania długów. Niewypłacalny konsument, to osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, która nie jest w stanie regulować swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Przyjmuje się, że z niewypłacalnością mamy do czynienia, jeżeli opóźnienie w spłacie przekracza trzy miesiące.

Zanim do sądu wpłynie złożony przez niewypłacalnego konsumenta wniosek o ogłoszenie upadłości, zwykle od pewnego czasu prowadzone są już wobec niego postępowania egzekucyjne. Toczące się postępowania egzekucyjne w żadnym stopniu nie blokują możliwości ubiegania się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Na drodze do upadłości nie stoi także komornicze zajęcie majątku, czy też rachunku bankowego zadłużonej osoby.

Kiedy sąd upadłościowy przyjmie złożony przez dłużnika wniosek o ogłoszenie upadłości, nie jest to jeszcze równoznaczne z tym, że postępowanie zakończy się pomyślnie i dojdzie do ogłoszenia upadłości, a następnie do umorzenia długów. Nawet po ogłoszeniu upadłości mogą mieć miejsce pewne zdarzenia, w obliczu których sąd wyda postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego.

Upadłość konsumencka polega na częściowej lub całkowitej redukcji zadłużenia osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, choć dostępna jest również dla byłych przedsiębiorców. Warunkiem jest wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej nawet w dniu składania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. W procesie upadłościowym jednym z najistotniejszych praw jest hipoteka.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencką może ogłosić sąd wobec dłużnika, który utracił zdolność do wykonywania swoich zobowiązań wymagalnych, a opóźnienie w ich wykonywaniu jest dłuższe niż trzy miesiące. Powoduje to stan niewypłacalności, który jest warunkiem koniecznym dla ogłoszenia upadłości. Dodatkowo dłużnik nie może umyślnie lub przez działania/zaniechania rażąco niedbałe doprowadzić do zwiększania stanu niewypłacalności.

W poszczególnych częściach postępowania upadłościowego biorą udział osoby sprawujące konkretne funkcje. Cały proces upadłościowy można podzielić na trzy etapy, które obejmują: rozpoznanie wniosku (postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej), właściwe postępowanie upadłościowe oraz wykonanie planu spłaty wierzycieli. 

W sytuacji, gdy wszelkie „doraźne” środki (jak na przykład pomoc finansowa ze strony rodziny) nie pomogły w usunięciu zadłużenia, a Twoja kondycja finansowa ciągle  pozostawia wiele do życzenia, warto skorzystać z oddłużenia poprzez upadłość konsumencką.

Zadłużenie, nawet wysokie, nie jest sytuacją bez wyjścia. Niezależnie od przyczyn popadnięcia w długi, można zażegnać finansowe kłopoty. Pierwszą radą, jakiej trzeba udzielić osobom zmagającym się z podobnymi problemami, jest: Zachowaj spokój i działaj! Najgorsze, co można w tym wypadku zrobić, to poddać się panice albo popaść w zniechęcenie i bierność.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej umożliwia dłużnikowi powrót do spokojnego funkcjonowania bez obciążeń finansowych oraz obaw o majątek. Jednak pociąga ono za sobą określone konsekwencje prawne. Dotyczą one między innymi dziedziczenia w świetle postępowania upadłościowego.

Uwzględniwszy wniosek o ogłoszenie upadłości, sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości oraz wzywa wierzycieli do zgłoszenia swoich roszczeń w czasie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Centralnym Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości. Zgłoszenia wierzytelności należy dokonać na piśmie w dwóch egzemplarzach lub za pośrednictwem CRRiU. Wierzyciel zgłaszając swoje roszczenia jest również zobowiązany do wskazania dowodów potwierdzających zasadność owego zgłoszenia. Kiedy termin na zgłaszanie wierzytelności mija, syndyk sprawdza zgłoszone wierzytelności i sporządza ich listę, którą w kolejnym etapie zatwierdza sędzia-komisarz. Wierzyciele, którzy chcą wziąć udział w postępowaniu upadłościowym, a co za tym idzie ubiegać się o odzyskanie pieniędzy, muszą dokonać zgłoszenia wierzytelności w określonym terminie i zgodnie z wymaganiami zapisanymi w ustawie Prawo upadłościowe (art. 239 i 240). Wierzyciel nie ma jednak obowiązku zgłaszania swoich roszczeń w kwestii zaległych spłat. Ma prawo zrezygnować ze starań o ich odzyskanie. Takie stanowisko wierzycieli, niejednokrotnie podyktowane brakiem wiary w odzyskanie długu,  sprawia, że mają miejsce sytuacje, iż żaden z wierzycieli których wskazał upadły nie zgłasza wierzytelności.

1. Nazwa ustawy

W celu uregulowania przepisów dotyczących relacji wierzyciel – dłużnik, dnia 28 lutego 2003 roku uchwalono ustawę „Prawo upadłościowe i naprawcze”. Większość przepisów weszła w życie 1 października. Od tego czasu poprawek dokonywano kilkakrotnie, dążąc do tego, by dostęp do upadłości miało jak najwięcej osób. I tak też 1 stycznia 2016 roku znowelizowano ustawę, co przyniosło jednocześnie zmianę jej nazwy na „Prawo upadłościowe”. Poprawka ta znalazła swoje brzmienie w Dzienniku Ustaw z 2015 roku, poz. 978, art. 428, pkt. 1.