Informacje wstępne

Biuro Informacji Kredytowej S.A. istnieje w Polsce od 1997 roku. Jest to przedsiębiorstwo założone przez Związek Banków Polskich i banki prywatne. Główna siedziba BIK-u znajduje się w Warszawie. Jego obecnym prezesem jest Mariusz Cholewa. BIK gromadzi, integruje i udostępnia dane dotyczące historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów oraz pozabankowych firm pożyczkowych. Podstawę prawną funkcjonowania tego podmiotu wskazuje art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 1876). 

Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jest konsekwencją nieprawidłowego działania w obrocie gospodarczym, między innymi niedotrzymania terminu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa. Jest ono najczęstszą przesłanką orzeczenia tej sankcji przez sąd.

W trakcie postępowania upadłościowego syndyk masy upadłościowej rozdziela fundusze uzyskane z jej likwidacji wraz z odsetkami. Ustawa Prawo upadłościowe stanowi:

Upadłość konsumencka w oczach Polaków

Od nowelizacji ustawy na temat upadłości konsumenckiej minęły już niemal 4 lata. Na podstawie danych Monitora Sądowego i Gospodarczego można zauważyć, że z każdym rokiem z możliwości uporania się ze swoim zadłużeniem za pomocą upadłości konsumenckiej korzysta coraz więcej Polaków. O ile w 2014 ogłoszeń upadłości konsumenckiej było jedynie 807, to już w 2017 pozytywnie rozpatrzonych zostało 5535 wniosków. A w pierwszym kwartale 2018 r. samych złożonych wniosków było ponad 1500. Mimo to skala upadłości Polaków w porównaniu z krajami Europy Zachodniej wciąż jest niewielka. Na przestrzeni ostatnich lat w Niemczech i Wielkiej Brytanii w ciągu jednego roku upadłość konsumencką potrafi ogłosić nawet ponad 100 tys. dłużników.

Kłopoty finansowe mogą dotknąć każdego człowieka. Bez względu na poziom jego wykształcenia, płeć czy wiek. Problem ten nie omija zatem i tych, którzy przestali już pracować i otrzymują świadczenie zwane emeryturą. W styczniu 2017 roku mogliśmy przeczytać na stronie Polskiej Agencji Prasowej, że w Krajowym Rejestrze Długów 233 000 tysięce osób to emeryci. Średni dług w tej grupie wynosił wtedy 12,3 tyś zł. Rok później Business Insider Polska podał, że w bazach Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor i BIK S.A. jest już 302 000 zadłużonych emerytów. Przeciętna zaległość emeryta wynosi obecnie więcej niż 20 tyś zł, a ich wspólny dług opiewa na kwotę 6,1 mld zł. Najbardziej zadłużony emeryt to senior z Mazowsza, który zaległa z zapłatą 104 mln zł.

W ustawie Prawo upadłościowe wymieniono okoliczności, w których sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Oddalenie wniosku następuje wówczas, gdy sąd zdecyduje, że złożenie pisma przez dłużnika było bezzasadne. Innymi słowy: wniosek zostanie oddalony, jeśli wystąpią bezwzględne negatywne przesłanki ogłoszenia upadłości lub przesłanki negatywne względne.

Na skutek nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze w roku 2015 powstały dwie odrębne ustawy – Prawo upadłościowe i Prawo restrukturyzacyjne. Wszelkie zagadnienia upadłości, w tym upadłości likwidacyjnej, podlegają obecnie przepisom ustawy z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe.

O upadłość konsumencką mogą starać się osoby, które znajdują się w stanie niewypłacalności. Czym więc jest niewypłacalność? Przepis art. 11.1. Prawa upadłościowego tłumaczy, kiedy zasadne staje się użycie definicji niewypłacalnego dłużnika: „Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych”.

Procedura upadłości, zarówno przedsiębiorcy, jak i konsumenckiej, jest nieodłącznie związana z udziałem syndyka masy upadłościowej. Jest to osoba, z którą upadły dłużnik będzie mieć najczęstszy kontakt w toku postępowania upadłościowego. Kim jest syndyk i jaki jest zakres jego kompetencji?

Windykacja to działania pozasądowe, których celem jest polubowne rozstrzygnięcie sprawy z dłużnikiem. Skup wierzytelności przez firmy, które specjalizują się w windykacji, jest zyskownym biznesem, bowiem firma taka pobiera znaczny procent odzyskanej należności. Przy większych zadłużeniach gra toczy się niekiedy o bardzo duże pieniądze.

Przed udzieleniem kredytu banki sprawdzają, czy konsument będzie  w stanie spłacić zaciągnięte zobowiązanie. Pomocne w tej kwestii jest narzędzie stworzone przez Biuro Informacji Kredytowej – ocena punktowa BIK (ang. score – punkt).

Może zdarzyć się tak, że z powodu jakichś zawirowań życiowych czy nieprzewidzianych zdarzeń losowych, stracisz rachubę odnośnie do swoich długów. Świadomość zadłużenia i uporządkowanie wiedzy na jego temat są niezbędne, jeśli chce się zacząć spłacać swoje zobowiązania pieniężne. Na szczęście dziś bycie na bieżąco z własnymi sprawami finansowymi jest stosunkowo łatwe. Istnieją bowiem rejestry dłużników, w których możesz odnaleźć swoje zadłużenie – jeżeli tylko takie posiadasz.

Zanim dłużnik złoży w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, musi się do tego starannie przygotować. Podstawą jest wykazanie, że niewypłacalność dłużnika nie nastąpiła z jego winy – czyli że nie doprowadził do niej ani nie zwiększył jej stopnia bądź umyślnie, bądź w wyniku rażącego niedbalstwa. Według obecnie obowiązującej ustawy Prawo upadłościowe jedynie wówczas dłużnik ma szansę na umorzenie – w części lub w całości – swoich zobowiązań.

Odpowiedź na to pytanie zależy od sytuacji konkretnego dłużnika – powodów, dla których popadł w zadłużenie, jego stosunku do postępowania, wywiązywania się z określonych obowiązków, a także ewentualnych trudnych zdarzeń losowych.

Od stycznia 2016 roku zmieniło się prawo upadłościowe. Na skutek nowelizacji ustawy rygory ogłoszenia upadłości konsumenckiej uległy złagodzeniu. Oddłużenie nastąpi nawet wówczas, jeżeli dłużnik nie posiada żadnego majątku, a okres wykonywania planu spłaty skrócony został do trzech lat.  Największy odsetek upadłości konsumenckich ma swoje źródło w niespłaconych kredytach bankowych.