Ilościowa i jakościowa analiza sytuacji klienta
Zdolność kredytowa to możliwość spłaty kredytu wraz z odsetkami w terminie zgodnie z treścią umowy. Przed ewentualnym przyznaniem komuś kredytu bank dokonuje analizy, na podstawie której stwierdza, czy klient posiada ową zdolność kredytową. Oceny zdolności kredytowej banki dokonują samodzielnie i posiadają zazwyczaj własne, stworzone w tym celu sposoby – oddzielne dla osób fizycznych, oddzielne dla przedsiębiorców. W jaki sposób to przebiega?
Analizę zdolności kredytowej można podzielić na dwie części. Pierwsza, którą nazywa się „ilościową”, polega na zbadaniu sytuacji finansowej potencjalnego kredytobiorcy. Bank sprawdza uzyskiwane przez klienta dochody (także ich źródło), jego miesięczne koszty utrzymania oraz aktualne zadłużenie (np. spłacane kredyty, wysokość zadłużenia z kart kredytowych, dostępne limity, poręczone kredyty). Słowem – bank porównuje nasze przychody i wydatki w skali miesiąca, aby stwierdzić, czy zostają nam jakieś nadwyżki, które mogą posłużyć do spłaty nowego kredytu.
Druga część analizy – analiza „jakościowa” – łączy się ze sprawdzeniem takich danych, które mają istotny wpływ na skłonność przyszłego klienta do wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań. Można tu wymienić:
- cechy osobowe takie, jak: wiek, stan cywilny, liczba osób będących na jego utrzymaniu, status mieszkaniowy i majątkowy, wykształcenie, staż pracy, wykonywany zawód, zajmowane stanowisko, wysokość wkładu własnego, dodatkowe zabezpieczenia (np. inna należąca do kredytobiorcy nieruchomość);
- historię kredytową, która pokazuje, czy dana osoba sumiennie spłacała wcześniej zaciągnięte zobowiązania finansowe.
Raport BIK
Instytucje, które chcą sprawdzić historię kredytową danego klienta, pobierają raport z Biura Informacji Kredytowej S.A. Raport BIK zawiera szczegółową historię zobowiązań: kredytowych (z bazy Biura Informacji Kredytowej S.A.) oraz finansowych (z bazy Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor). Dzięki temu banki dowiadują się, czy aktualnie klient posiada kredyty oraz czy terminowo wywiązywał się ze spłacania poprzednich. Każdy, kto planuje ubiegać się o finansowe wsparcie, powinien najpierw sam zapoznać się z takim raportem na swój temat. Płyną z tego następujące korzyści:
- możliwość prześledzenia historii poszczególnych rat kredytu oraz szczegółów innych zobowiązań, np. faktur za prąd czy telefon;
- zapoznanie się ze wskaźnikiem sytuacji płatniczej, który informuje o ewentualnych opóźnieniach w płatnościach;
- sprawdzenie swojego scoringu, czyli oceny punktowej wystawionej przez BIK;
Raport BIK można również przedstawić innym osobom i firmom – jako dowód płatniczej rzetelności. Istnieje możliwość przeglądania raportu na ekranie komputera, na tablecie i na telefonie lub – w wersji bardziej tradycyjnej – pobrania w pdf-ie i wydrukowania.
Na co zwrócić uwagę?
Zdolność kredytowa jest najważniejszym elementem procedury kredytowej i od niej zależy, czy bank udzieli klientowi kredytu, czy też nie. Według polskiego prawa bankowego posiadanie przez podmiot zdolności kredytowej jest warunkiem niezbędnym do uzyskania kredytu. W wyjątkowych sytuacjach banki mogą udzielić kredytu jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, osobie prawnej lub fizycznej nieposiadającej zdolności kredytowej, o ile przedłoży ona realny program uzdrowienia swojej sytuacji finansowej lub zgodzi się na ustanowienie szczególnego rodzaju zabezpieczenia. Są to jednak nieliczne, wyjątkowe przypadki. W zwykłych warunkach przed złożeniem wniosku o kredyt warto zadbać o te elementy, które mają w tej kwestii szczególne znaczenie. Na co, poza raportem BIK, zwrócić szczególną uwagę?
Wybór odpowiedniego kredytodawcy
Wybór kredytodawcy nie może być przypadkowy. W pierwszym kroku można skorzystać z wyliczeń instytucji finansowej, której jesteśmy klientem – dokładnie zna ona naszą dotychczasową historię oraz może (z racji długoletniej współpracy) zaoferować korzystniejsze niż inni warunki kredytowania. Dodatkowo zwrócić należy uwagę, czy kredytodawca poza częścią zasadniczą uwzględnia także ewentualną cześć premiową wynagrodzenia.
Dochody i forma zatrudnienia
Bank z pewnością weźmie pod lupę dochody klienta. Liczy się nie tylko ich wysokość, ale również źródło, a także forma zatrudnienia. Źródło dochodów zawsze musi być legalne. Umowa o pracę jest zdecydowanie lepsza niż umowa cywilnoprawna. W przypadku umowy o dzieło czy samozatrudnienia bank ma mniejszą pewność co do stabilności zarobków i prawdopodobnie konieczne będzie przekonanie go co do ich stabilności. Mniej oczywista jest również kwestia dochodów mikroprzedsiębiorców. Zeznanie podatkowe będzie dokumentem, który w tym przypadku potwierdzi ich wysokość.
Kredyty, pożyczki, karty kredytowe
Sytuacją idealną jest, gdy w historii kredytowej widnieją tylko spłacone na czas zobowiązania. Limit na karcie oraz aktualnie spłacana rata kredytu obniżają zdolność kredytową. Warto więc zrezygnować z karty, podobnie z limitami na koncie osobistym. Poręczenie komuś kredytu również nie wpłynie pozytywnie na zdolność kredytową, dobrze zatem zrezygnować z tego pomysłu.
Czas kredytowania i wysokość rat
Okres kredytowania ma istotne znaczenie z dwóch powodów. Im dłuższy kredyt, tym wyższe koszty jego obsługi. Jednak wydłużenie okresu kredytowania może obniżyć wysokość miesięcznej raty, co ma bezpośredni wpływ na zdolność kredytową. Jeśli chodzi o wysokość rat – perspektywa spłacania coraz niższych rat wydaje się interesująca. Jednak przy kalkulacji zdolności kredytowej bank uwzględni początkowe – najwyższe – raty, co wpływa ujemnie na zdolność kredytową. Dlatego też lepiej wybrać kredyt o równych ratach kapitałowo-odsetkowych, aby zwiększyć szanse na pozytywną decyzję kredytową.
Dodaj komentarz