Z danych opublikowanych przez Krajowy Rejestr Długów wynika, że polscy konsumenci są zadłużeni na kwotę 43 miliardów. Ponad 2,4 miliona osób w Polsce ma dług. Osoby zadłużone często sięgają po dofinansowanie spoza banków. Do jakich instytucji się zwracają? Czy takie postępowanie jest właściwe?
Parabanki – co to takiego?
Polskie prawo nie precyzuje do końca pojęcia parabanku. Można powiedzieć, że jest to każdy podmiot, który świadczy działalność charakterystyczną dla banków w oparciu o inne przepisy niż Prawo bankowe. Istnieją dwa ujęcia definiujące ten termin. Szersze z nich włączałoby do grupy parabanków takie instytucje, jak towarzystwa ubezpieczeniowe, przedsiębiorstwa oferujące pożyczki pieniężne lub inwestycje kapitałowe, podmioty brokerskie, leasingowe, faktoringowe, kantory walutowe, platformy internetowe oferujące usługi finansowe. Węższe ujęcie opiera się na artykule 5 ustawy Prawo bankowe. Zgodnie z tą definicją parabanki (instytucje parabankowe) to podmioty, które przez odrębne ustawy zostały upoważnione do podejmowania czynności bankowych wymienionych w ustawie: przyjmowania wkładów pieniężnych, udzielania kredytów, gwarancji bankowych, przeprowadzania bankowych rozliczeń pieniężnych, wydawania instrumentów pieniądza elektronicznego, udzielania pożyczek, wydawania kart płatniczych, wykonywania operacji przy ich użyciu, nabywania i zbywania wierzytelności pieniężnych, prowadzenia skupu i sprzedaży wartości dewizowych, udzielania i potwierdzanie poręczeń.
Najczęściej w Polsce do parabanków zalicza się spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, Kasę Krajową, instytucje pieniądza elektronicznego, krajowe instytucje płatnicze, biura usług płatniczych oraz, niekiedy, pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe.
Nie ma więc jasności i pełnej zgody co do tego, jaki podmiot można określić mianem parabanku. Niektórzy zwracają uwagę na to, że w związku z faktem, iż parabanki nie są objęte nadzorem sprawowanym przez Komisję Nadzoru Finansowego, a działalność instytucji parabankowych nie podlega nakładanym przez prawo bankowe wymogom ostrożnościowymi, kapitałowym, wymogom co do formy prawnej i ochrony tajemnicy bankowej, w przypadku tych instytucji może występować wysokie ryzyko utraty środków finansowych powierzonych przez klientów.
Parabank a bank
Bank, zgodnie z tym, co mówi ustawa, to osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. Działalność banków nastawiona jest na zysk. Co do formy działalności banków – wyróżniamy banki państwowe, spółki akcyjne oraz banki spółdzielcze. Ich funkcjonowanie podlega nadzorowi państwowemu dokonywanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). W przypadku nieprzestrzegania przez banki obowiązującego prawa KNF stosuje cały katalog środków nadzoru.
Ryzyko korzystania z usług parabanków
Powiedziano już, że parabanki nie podlegają nadzorowi KNF. W konsekwencji możliwe są z ich strony nadużycia. Warto sobie uświadomić, że nikt nie udziela takim podmiotom zezwoleń na prowadzenie działalności, nie weryfikuje się również, kto właściwie za daną firmą stoi. W przypadku nieotrzymania oczekiwanych przez klienta środków, zazwyczaj musi on dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Przy zawieraniu umowy z firmą udzielającą pożyczek należy uważnie przeanalizować jej treść oraz zwrócić uwagę na niedokładnie sformułowane zdania, za którymi mogą się kryć wysokie dodatkowe koszty.
Parabanki a problem zadłużenia
To, że parabank może okazać się nieuczciwą instytucją, to jeden problem. Warta podjęcia i przemyślenia jest również kwestia nadmiernego zadłużenia Polaków, która wiąże się właśnie z pożyczaniem pieniędzy z parabanków. O ile wzięcie kredytu czy pożyczki z banku idzie w parze z konkretnymi wymogami (wymieńmy jeden z najważniejszych – zdolność kredytową), o tyle otrzymanie pożyczki z parabanku może czasem odbyć się bez jakichkolwiek formalności. Szczególnie, jeśli mamy do czynienia z tzw. chwilówkami – niewysokimi, krótkoterminowymi pożyczkami. Klient nie musi również posiadać wiarygodności kredytowej, to znaczy – nie musi odznaczać się terminową spłatą kredytów i innych zobowiązań, którą określa się na podstawie historii kredytowej oraz posiadanych zobowiązań. Ponadto, inaczej niż w przypadku starania się o kredyt, podczas ubiegania się o pożyczkę nie jest wymagane określenie celu, na jaki pieniądze zostaną przeznaczone. Wszystko to sprawia, że pożyczki są bardzo atrakcyjnymi produktami, szczególnie dla tych osób, które najprawdopodobniej nie otrzymają kredytu w banku. Konsumentów do pożyczenia pieniędzy skłania zazwyczaj trudna sytuacja losowa: śmierć współmałżonka, strata pracy lub choroba bliskiej osoby. Nierzadko dochodzi do sytuacji, w których pożycza się pieniądze, by móc spłacić istniejące już zadłużenie. Mamy wtedy do czynienia z klasyczną spiralą kredytową. Aktualne zadłużenie Polaków jest gigantyczne (43 miliardy), niepokojące jest jednak to, że w ostatnich latach, z roku na rok, długów jest coraz więcej. Niestety, wiąże się to również z coraz wyraźniejszą tendencją do życia ponad stan. Konsumpcyjny tryb życia generuje ciągle nowe, często sztuczne, potrzeby, na które Polacy koniecznie chcą mieć pieniądze. Nowy samochód, lepszy sprzęt, wakacje za granicą – wszystko kosztuje, a jeśli nie ma pieniędzy, możne je pożyczyć w bardzo prosty sposób. Takie podejście często okazuje się zgubne! A firmy pożyczkowe, parabanki właśnie, tylko na to czekają – na klienta, który dla zaspokojenia kolejnej potrzeby będzie w stanie zrobić niemal wszystko.
Czy treści przedstawione w artykule okazały się przydatne? Zachęcamy do zostawiania komentarzy na naszym blogu! Prosimy również o dzielenie się swoimi historiami w związku z korzystaniem z usług parabanków.
Dodaj komentarz