Czy komornik ma prawo zająć emeryturę dłużnika lub środki płynące z programu 500+? Jakie zasady obowiązują go w przypadku egzekwowania długu od osoby pobierającej jakieś świadczenie? Wszystkich zainteresowanych tymi kwestiami zapraszamy do lektury poniższego tekstu.
Co to jest świadczenie?
Słownik języka polskiego PWN podaje dwie definicje słowa świadczenie. Przedstawmy obie: 1. «obowiązek wykonania lub przekazania czegoś na czyjąś rzecz; też: to, co jest z tytułu takich zobowiązań wykonywane lub przekazywane»; 2. «w prawie cywilnym: zachowanie się dłużnika przewidziane treścią zobowiązania». W związku z poruszonym tematem interesować nas będzie przede wszystkim świadczenie w znaczeniu pierwszym (choć pośrednio i z tym drugim mamy do czynienia, skoro cała rzecz dotyczy dłużnika). Zatem wśród świadczeń możemy wymienić zasiłki, świadczenia rodzinne, opiekuńcze, rodzicielskie, wychowawcze – na przykład 500+. Tego rodzaju świadczenia mogą być dodatkowym wsparciem finansowym, to znaczy, że poza nim istnieje inne – główne – źródło dochodu. Często jednak, z czego zdajemy sobie sprawę, ludzie, którzy przyjmują świadczenia, są w kiepskiej sytuacji materialnej, a pomoc ze strony państwa nierzadko umożliwia im przetrwanie. Tutaj właśnie rodzi się pytanie, czy komornik, usiłując wyegzekwować dług, może zająć środki pochodzące z takiego źródła.
W świetle prawa
W świetle prawa odpowiedź jest prosta: nie. Tę kwestię reguluje artykuł 833 Kodeksu postępowania cywilnego. Paragraf 6 tego artkułu brzmi następująco:
Art.833 § 6. Nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych oraz świadczenia z pomocy społecznej.
Widzimy więc wyraźnie, że w przypadku powyższych świadczeń potrącenia komornicze nie wchodzą w grę. Co jednak z takimi świadczeniami jak renta czy emerytura? Tutaj sprawa wygląda nieco inaczej. Tak samo jak w przypadku zwykłego wynagrodzenia, komornik może potrącić pieniądze pochodzące z tytułu renty czy emerytury. Wszystko powinno jednak odbywać się zgodnie z ustalonymi regułami, tj. komornik ma prawo zająć 25% kwoty emerytury i renty, a kwota wolna od zajęcia powinna wynosić 75% minimalnego świadczenia tego typu. Tak więc już po 1 marca 2019 roku, czyli po rewaloryzacji emerytur i rent, komornik będzie mógł zająć 275 zł z najniższej emerytury (opiewającej na 1100 zł). Z kolei na przykład z renty rodzinnej, która będzie wynosić 1276,05 zł , komornik będzie mógł ściągnąć ok. 319 zł.
Dlaczego dochodzi do nadużyć?
Pomimo jasnych przepisów prawnych ciągle można spotkać się z historiami osób, których pieniądze, pochodzące np. z programu 500+, zostały zablokowane przez komornika. Dlaczego tak się dzieje? Być może w części przypadków jest tak, że komornik wykorzystuje niewiedzę dłużnika co do własnych uprawnień. Najczęściej jednak powód jest o wiele bardziej prozaiczny. Komornik ma prawo zająć określoną kwotę z rachunku bankowego. Kiedy to robi, nie wie zazwyczaj (i nie dowiaduje się), z jakiego źródła pochodzą pieniądze. To w gestii dłużnika leży, aby pieniądze pochodzące ze świadczeń ulokować w „bezpiecznym” miejscu.
Jak ochronić 500+ przed komorniczym zajęciem?
Pierwszym, bardzo prostym rozwiązaniem, jest przyjmowanie pieniędzy w gotówce, na rękę. Wtedy sami będziemy dysponować środkami bez obawy, że ktoś, nawet niechcący, je zablokuje. Drugi sposób polega na założeniu specjalnego konta. Nazywa się je kontem socjalnym, potocznie również – antykomorniczym. Można je założyć w większości znanych w Polsce banków. Rachunek ten nie różni się znacząco od innych, które można znaleźć banku. Przeznaczony jest do gromadzenia środków pochodzących z różnych programów socjalnych, czyli wolnych od zajęć komorniczych. Niestety, cały proceder nie kończy się w tym miejscu. Bardzo ważną kwestią jest to, by o nowym koncie poinformować komornika. Istnienie kont socjalnych nie jest jeszcze prawnie usankcjonowane, to znaczy, że informacja o utworzeniu konta nie jest przekazywana dalej automatycznie. Należy więc napisać do komornika, nawet drogą elektroniczną, by poinformować funkcjonariusza, ale również dla własnego spokoju. Wyślijmy i zachowajmy tę wiadomość, a będziemy mieli pewność, że nikt później nie wymówi się niewiedzą.
Zablokowane konto – co robić?
Jeżeli środki pozostawały na tradycyjnym koncie i zostały zajęte przez komornika (przypomnijmy: świadczenia te nie są już chronione, ponieważ łączą się ze wszystkimi istniejącymi tam pieniędzmi), trzeba wziąć głęboki wdech… i działać. Sprawa nie jest stracona, będzie tylko wymagać od dłużnika większej inicjatywy. W takiej sytuacji trzeba przedstawić komornikowi wniosek o zwolnienie spod zajęcia świadczeń niepodlegających egzekucji komorniczej, takich jak: 500+, świadczenie rodzinne czy wychowawcze. Wniosek należy wnieść w formie pisemnej. Warto też zaznaczyć, że zignorowanie wniosku będzie się wiązało z wystąpieniem na drogę sądową przeciwko komornikowi.
Skarga na czynności komornika
Istnieje możliwość, że wniosek o zwolnienie spod zajęcia określonych świadczeń nie zadziała… Jeżeli spotkamy się z taką trudnością, nie pozostaje nam nic innego, jak złożenie skargi na czynności komornika. Jest to narzędzie, którego można użyć wtedy, gdy komornik łamie prawo lub przekracza swoje uprawnienia. Okoliczności, w których można wnieść skargę, określa artykuł 767 Kodeksu postępowania cywilnego. Przytoczmy paragraf 3 tegoż artykułu:
§ 3. Skarga na czynność komornika powinna czynić zadość wymaganiom pisma procesowego oraz określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano, jak również wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
Przygotowane odpowiednio pismo należy wnieść bezpośrednio do komornika, który dokonał zaskarżonej czynności. Następnie komornik ma obowiązek, aby w terminie trzech dni od dnia otrzymania skargi sporządzić uzasadnienie zaskarżonej czynności i przekazać je wraz ze skargą oraz aktami sprawy do właściwego sądu. Komornik może również tę skargę uwzględnić. Wówczas komornik zawiadamia o tym skarżącego oraz osoby zainteresowane, których dotyczy uwzględnienie skargi.
Dodaj komentarz