Rażące niedbalstwo to dość enigmatyczne sformułowanie, od którego jednak w dużej mierze zależy, czy dana osoba uzyska status upadłego. Droga do ogłoszenia upadłości zostaje zamknięta już na samym początku, skoro tylko sąd uzna, że dłużnik umyślnie lub – przez rażące niedbalstwo właśnie – przyczynił się do swojej niewypłacalności albo znacznie zwiększył jej stopień. Kategoria rażącego niedbalstwa odnosi się do czasu sprzed złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a więc do okresu, w którym doszło do utraty możliwości spłacania przez dłużnika długów w terminie ich wymagalności.
Czym zatem jest rażące niedbalstwo? To odmiana winy nieumyślnej, to znaczy niedbalstwa polegającego na niezachowaniu należytej staranności. Ściślej rzecz ujmując, jest to działanie lub zaniechanie jakiegoś zachowania, które obiektywnie przyczyniło się do tego, że dłużnik stracił możliwość spłacania swoich wymagalnych długów. Inaczej można by rzec, że rażące niedbalstwo jest wyższym stopniem winy nieumyślnej, polegającym na niezachowaniu minimalnych (podstawowych) zasad prawidłowego zachowania się w konkretnej sytuacji. O tym, czy danej osobie zostanie przypisana taka wina, decyduje zachowanie się przez nią w określonej sytuacji w sposób odbiegający od miernika staranności minimalnej. Na przykład: ktoś przewiduje możliwość utraty zdolności do spłaty długów lub nie czyni tego, choć powinien, bo wskazują na to oczywiste przesłanki, a jednak bierze na siebie kolejne zobowiązania, bo pozyskane fundusze chce przeznaczyć na ochronę zdrowia lub życia. Cel nie uświęca środka – nawet w takiej sytuacji będziemy mieli do czynienia z rażącym niedbalstwem, które jest przesłanką bezwzględną przy oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Nie można jednak mówić o rażącym niedbalstwie w przypadku okoliczności o charakterze wyjątkowym (nieprzewidywalnym) i całkowicie niezależnym od dłużnika.
Sąd, badając, czy doszło do rażącego niedbalstwa, będzie analizował postawę dłużnika, okoliczności podjętego działania i przedmiot, którego ono dotyczyło.
Wśród najczęstszych przykładów rażącego niedbalstwa można wymienić:
- spiralę długów – stałe zwiększanie stopnia zadłużenia przy niezmienionych dochodach;
- poręczenie za zobowiązanie osoby trzeciej na progu niewypłacalności (zagrożonej niewypłacalnością) bądź już niewypłacalnej;
- poręczenie długu na rzecz osoby całkowicie nieznanej;
- zaciągnięcie zobowiązania z pełną świadomością, że w najbliższej przyszłości dochody dłużnika zmniejszą się na skutek przewidywalnego przejścia na emeryturę bądź zmiany warunków pracy;
- zaciąganie nadmiernych zobowiązań w przypadku dochodów o charakterze sezonowym, okresowym bądź poddanych wyjątkowej niepewności czy nietrwałości, pomimo uznania przez wierzyciela takiej zdolności za wystarczającą;
- zawarcie umowy w ramach działalności gospodarczej z innym podmiotem o powszechnie złej renomie i rzetelności płatniczej, jeżeli brak dobrowolnej płatności z jego strony był niemalże pewny;
- rozpoczęcie działalności gospodarczej w oparciu o irracjonalne przesłanki i podjęcie niedopuszczalnego, nadmiernego ryzyka, które było oczywiste pod każdym względem.
Dodaj komentarz