Wyjaśnienie tematu rozpocząć należy od przybliżenia określenia „zawieszenie postępowania”. Cóż to takiego i dlaczego dochodzi do takiej sytuacji? Zawieszeniem nazywamy czasowe wstrzymanie części lub całego postępowania. Najczęściej jest to krok uzasadniony określonymi w ustawie zdarzeniami, które uniemożliwiają podjęcie czynności procesowych przez np. którąś ze stron postępowania. Do takich zaliczamy właśnie upadłość podmiotu, biorącego udział w postępowaniu. Kwestię tę regulują przepisy KPC (Kodeksu Postępowania Cywilnego). Ogłoszenie upadłości wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi dla osoby upadającej.
Przepisy wielokrotnie nowelizowane mówią obecnie o sytuacji zawieszenia postępowania cywilnego bez podziału na upadłość powoda czy pozwanego (jak bywało do tej pory). Na podstawie art. 174 § 1 k.p.c.:
„Sąd zawiesza postępowanie z urzędu:
4) jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości, masy układowej lub masy sanacyjnej i ogłoszono upadłość lub wszczęto wtórne postępowanie upadłościowe albo ustanowiono zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym;
5) jeżeli ustanowiono zarządcę przymusowego w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości lub zarządcę tymczasowego w postępowaniu o otwarcie postępowania sanacyjnego, a postępowanie dotyczy majątku objętego zabezpieczeniem.”
W przypadku postępowań sądowoadministracyjnych, sąd zawiesi postępowanie z urzędu, jeżeli toczy się postępowanie upadłościowe wobec strony, a sprawa dotyczy przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości. Jak widać przepisy te są analogiczne.
Wiemy już, że ogłoszenie upadłości niesie ze sobą konkretne skutki dla upadłego. Zazwyczaj traci on zarząd nad swoim majątkiem, który wchodzi w skład masy upadłości. Pieczę nad mieniem upadłego będzie od tej pory sprawował syndyk, który nie tylko będzie zarządzał, ale dokona upłynnienia majątku oraz podziału uzyskanych w ten sposób środków pomiędzy wierzycieli. Syndyk prowadzić będzie postępowanie na rzecz upadłego, ale w swoim imieniu, co sprawia, że stroną w procesie jest nie upadły, ale syndyk. Aby jednak do tego doszło, konieczne jest najpierw zawieszenie postępowania, tak, aby podmiot uprawniony mógł do niego wstąpić. Których postępowań dotyczy omawiana sytuacja? Mówimy o tych, które odnoszą się w jakiś sposób do masy upadłości. Jeśli postępowanie nie tyczy się jej, przepisy o zawieszeniu nie znajdują zastosowania. A kiedy mówimy, że postępowanie ma związek z masą upadłościową? Wtedy, kiedy może mieć na nią wpływ, a w grę wchodzi konieczność zaspokojenia roszczeń wierzycieli (głównie właśnie dzięki istnieniu owej masy). Dlatego, zanim syndyk wejdzie do postępowania i może ono zostać wznowione, a istnieją wierzytelności, priorytetem jest ich ustalenie (wyczerpanie procedury ustalania wierzytelności). Również w przypadkach, kiedy sprawy nie mają związku z masą upadłości, zawieszenie postępowania nie nastąpi, ponieważ upadły ma pełne prawo i możliwość brania udziału w postępowaniu, nie wchodzi zaś do niego syndyk.
Kiedy następuje zawieszenie postępowania? Dzieje się to w momencie wydania przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości, nie ma konieczności oczekiwania na uprawomocnienie się postanowienia. Zawieszone mogą zostać tylko postępowania już się toczące, bez względu na fazę, w której się znajdują. Mówimy zatem o każdym postępowaniu, które rozpoczęło się najpóźniej na dzień przed ogłoszeniem upadłości. W innych przypadkach, przepis o zawieszeniu postępowania nie znajduje zastosowania. Sprawy odnoszące się do masy upadłościowej zostają zawieszone niezależnie od punktu, w jakim są obecnie. Nie można jedynie zawiesić postępowania, które zostało zakończone, a zatem wydano prawomocne orzeczenie (uprawomocnienie następuje, gdy nie przysługuje już żaden środek odwoławczy).
Jak wygląda praktyka? Sąd wzywa syndyka do wstąpienia do postępowania, a jeżeli mogą odmówić udziału, wyznacza odpowiedni termin na złożenie koniecznego oświadczenia. Postępowanie zostaje podjęte ponownie, gdy syndyk zgłosi się lub przedstawi stosowane oświadczenie. Niezłożenie w terminie dokumentu uznaje się za odmowę wzięcia udziału w postępowaniu. Jeśli tak się zdarzy, postępowanie można wznowić z udziałem upadłego.
Zdarza się również, że nie zawsze można podjąć na nowo postępowanie, zaraz po zgłoszeniu swego udziału przez syndyka. Nie można tego uczynić, jeśli sprawa wszczęta przeciw upadłemu dotyczy wierzytelności, która podlega zgłoszeniu do masy upadłości. Jak zostało wspomniane, musi zostać zakończony proces tworzenia listy wszystkich wierzytelności (wyczerpanie trybu z prawa upadłościowego i naprawczego). Jeżeli taka wierzytelność zostaje wpisana na listę w postępowaniu upadłościowym, zawieszony proces ulega umorzeniu.
Dodaj komentarz