Upadłość firmy – złożenie wniosku

Upadłość jest to proces, który wszczyna się na skutek niewypłacalności firmy, celem zaspokojenia w możliwie maksymalnym i równym stopniu jej wierzycieli. Sprawy upadłości gospodarczej reguluje ustawa Prawo upadłościowe. Określa ona rodzaje podmiotów gospodarczych, dla których przeznaczone jest to rozwiązanie i sposoby jego realizacji w poszczególnych przypadkach.

Kto może złożyć wniosek?

Przesłanką do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości firmy jest jej niewypłacalność, zdefiniowana w cytowanej ustawie: Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11.1), a opóźnienie w ich wykonywaniu przekracza trzy  miesiące. Według art. 11 ust. 2 dłużnik jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Z chwilą wystąpienia niewypłacalności dłużnik zobowiązany jest w ciągu 30 dni złożyć w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości, bez względu na treść późniejszego postanowienia sądu. Wnioskodawcą może być (art. 20 u. pr. u) :

• Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą,
• Wspólnik osobowej spółki jawnej,
• Spółka jawna,
• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
• Wspólnik spółki partnerskiej.

Upadłość dłużnika można ogłosić jedynie na wniosek uprawnionego do tego podmiotu. Osobą uprawnioną do złożenia wniosku jest każdy z wierzycieli osobistych dłużnika. Dłużnik jest jednocześnie uprawniony i zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W razie prowadzenia w stosunku do dłużnika egzekucji poprzez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego legitymację do złożenia wniosku posiada zarządca ustanowiony w tym postępowaniu.

Oprócz dłużnika wniosek może złożyć wierzyciel osobisty dłużnika, a także (art. 20 ust.  1 Prawa upadłościowego):

1. w stosunku do spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej – każdy ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania spółki;
2. w stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – każdy, kto ma prawo je reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami – członkowie zarządu;
3. w stosunku do przedsiębiorstwa państwowego – także organ założycielski;
4. w stosunku do jednoosobowej spółki Skarbu Państwa – także minister właściwy do spraw Skarbu Państwa;
5. w stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji – każdy z likwidatorów;
6. w stosunku do osoby prawnej wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego – kurator ustanowiony na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186, z późn. zm.);
7. w stosunku do dłużnika, któremu została udzielona pomoc publiczna o wartości przekraczającej 100 000 euro – organ udzielający pomocy;
8. w stosunku do dłużnika, wobec którego prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego – zarządca ustanowiony w tym postępowaniu.

Można ogłosić upadłość przedsiębiorcy po jego śmierci. Wniosek należy złożyć w terminie roku od dnia śmierci. Prawo złożenia wniosku przysługuje wierzycielowi, spadkobiercom, małżonkowi, dzieciom lub rodzicom zmarłego, bez względu na to, czy dziedziczą po nim spadek.

Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która prowadziła działalność gospodarczą, nawet po zaprzestaniu jej prowadzenia, o ile od dnia wykreślenia z rejestru działalności nie upłynął rok. Wierzyciel może to uczynić także wobec osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, nawet jeżeli działalność ta nie była zarejestrowana, a od jej zaprzestania nie upłynął rok.

Z chwilą, kiedy wierzyciel złożył wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika, ten może bronić się przed upadłością, składając wniosek o restrukturyzację, bowiem wniosek restrukturyzacyjny ma pierwszeństwo rozpatrzenia przed wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Ponadto nie można ogłosić upadłości firmy z chwilą otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego zakończenia bądź prawomocnego umorzenia.

Wniosek składa się do wydziału gospodarczego sądu rejonowego, właściwego miejscowo dla ośrodka podstawowych interesów dłużnika; w praktyce jest to sąd właściwy dla siedziby dłużnika. Sprawę rozpoznaje i postanowienie wydaje sąd upadłościowy w składzie trzech sędziów zawodowych.

Elementy wniosku

Wniosek o ogłoszenie upadłości, składany przez dłużnika, powinien zawierać:

• imię i nazwisko dłużnika (nazwę, numer PESEL, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, imiona i nazwiska wspólników, reprezentantów – w zależności od formy prawnej firmy,
• wskazanie miejsca głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika (adres siedziby firmy),
• okoliczności, które spowodowały złożenie wniosku wraz z ich uprawdopodobnieniem (uzasadnienie wniosku),
• informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (Dz. U. z 2016 r. poz. 1224 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 791) lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy; jeżeli wniosek składa wierzyciel, punkt ten nie ma zastosowania,
• informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1639 oraz z 2017 r. poz. 452, 724, 791 i 1089 z późn.zm.).

Do wniosku należy dołączyć:

• aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników,
• bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku,
• spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia,
• oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku,
• spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty,
• wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi,
• informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika,
• informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeśli są ustanowieni.

Inne wymogi formalne

Składający wniosek zobowiązany jest do wniesienia zaliczki na poczet wydatków w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Wysokość zaliczki stanowi jednokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Na rok 2018 jest to kwota 4509,57 zł. Sąd oddali wniosek, jeżeli majątek dłużnika nie jest wystarczający na pokrycie kosztów postępowania albo wystarczy jedynie na ich pokrycie.

Do wniosku należy dołączyć dowód wpłaty zaliczki. Jeżeli nie zostanie ona wpłacona, wnioskodawca zostanie wezwany do uiszczenia wpłaty w terminie jednego tygodnia pod rygorem zwrotu wniosku bez rozpoznania.

Dłużnik składający wniosek o upadłość firmy zobowiązany jest złożyć pisemne oświadczenie o prawdziwości danych, zawartych we wniosku. W przypadku niezgodności tego oświadczenia z prawdą, dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę, wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych. Natomiast jeżeli dłużnik takiego oświadczenia nie złoży, wniosek zostanie zwrócony bez rozpoznania i bez wezwania dłużnika do jego uzupełnienia.