Jaką część wynagrodzenia z umowy zlecenia może zająć komornik?

Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną i wynagrodzenie z jej tytułu, co do zasady, może zostać zajęte przez komornika w całości. Istnieje jednak możliwość zmniejszenia wysokości zajęcia o połowę. Działania w tym zakresie leżą w gestii dłużnika. Jak można ograniczyć wysokość zajęcia komorniczego wynagrodzenia z umowy zlecenia?

Mechanizm zajęcia wynagrodzenia

Komornik, po otrzymaniu tytułu wykonawczego, ustala źródła dochodów dłużnika. W pierwszej kolejności zwraca się do ZUS, gdzie odprowadzane są składki z tytułu umowy zlecenia. Po ustaleniu płatnika składek (pracodawcy) wysyła do niego pismo, informujące o zajęciu komorniczym. W ten sposób obliguje pracodawcę do przekazywania wypłaty na konto komornika.

Jeżeli komornik wskazał, że zajęcie dotyczy wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę, zaś dłużnik zatrudniony jest na podstawie umowy zlecenia, wówczas zajęcie nie dotyczy tej umowy. W piśmie organ egzekucyjny musi jednoznacznie wskazać, że zajmuje wynagrodzenie z tytułu umowy cywilnoprawnej. Jeżeli ten warunek jest spełniony, komornik zajmuje 100 proc. wynagrodzenia, aż do całkowitej spłaty zadłużenia. Nie mają tu zastosowania ograniczenia, wynikające z kodeksu pracy w odniesieniu do wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę.

Umowa zlecenie – jak ograniczyć zajęcie wynagrodzenia

Zgodnie z art. 833 kodeksu postępowania cywilnego:

§ 2. Przepisy art. 87 potrącenia z wynagrodzenia za pracę i art. 87¹ kwota wolna od potrąceń z wynagrodzenia za pracę Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do uposażeń posłów i senatorów, należności członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich domowników z tytułu pracy w spółdzielni, wynagrodzeń członków spółdzielni pracy. 
§ 2¹. Przepisy art. 87 potrącenia z wynagrodzenia za pracę i art. 87¹ kwota wolna od potrąceń z wynagrodzenia za pracę Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.

Art. 87 kodeksu pracy wyszczególnia wysokość potrącenia należności z wynagrodzenia na poczet zajęcia komorniczego. Wprawdzie dotyczy to środków pieniężnych otrzymanych z tytułu umowy o pracę, jednak z treści art.  833 §  2 kodeksu postępowania cywilnego wynika, że do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu pracy.

Oceniając podstawę zatrudnienia bierze się pod uwagę cykliczność i regularność otrzymywania tego wynagrodzenia, a także czy jest to jedyny bądź główny dochód dłużnika.

W uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 lutego 2014 roku (sygn . akt I ACa 1057/13) czytamy:

“Nie ulega wątpliwości, że do świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, zalicza się również wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych(…). W doktrynie podkreśla się, że pojęciu świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania, należy nadawać szerokie znaczenie. Zaliczenie danego świadczenia do wymienionej grupy świadczeń zależy wyłącznie od ustalenia, czy świadczenie to ma charakter periodyczny (powtarzający się) oraz czy spełnia cel wyżej wskazany. Świadczeniami powtarzającymi się są świadczenia wypłacane dłużnikowi okresowo w powtarzających się odstępach czasu” .

Procedura postępowania

Przedsiębiorca, po otrzymaniu od komornika pisma o zajęciu wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia, nie może samowolnie zastosować przepisów kodeksu pracy i przekazać komornikowi 50 proc. wynagrodzenia osoby zatrudnionej na wskazanej podstawie. Ma obowiązek przekazać 100 proc., a mniejszą kwotę może zacząć wręczać dopiero po otrzymaniu od komornika informacji o zastosowaniu ograniczenia.

Natomiast pracownik, którego wynagrodzenie zostało zajęte przez komornika, powinien zwrócić się do komornika z wnioskiem, zawierającym żądanie ograniczenia egzekucji, powołując się w jego treści wprost na art. 833 §  2 kodeksu postępowania cywilnego.

We wniosku trzeba wykazać, że zajęte wynagrodzenie jest świadczeniem powtarzającym się i wpływającym regularnie. Równocześnie należy jako dowody przedstawić: kopię umowy zlecenia oraz potwierdzenia wpływu wynagrodzenia na rachunek bankowy. Konieczne jest też wykazanie, że otrzymywane środki pieniężne są jedynym lub głównym źródłem dochodu dłużnika. Jeżeli powyższe warunki zostaną spełnione, komornik wyda postanowienie o ograniczeniu zajęcia wynagrodzenia i poinformuje o tym fakcie pracodawcę oraz dłużnika na piśmie. Od tej chwili zajęciu będzie podlegała kwota, stanowiąca 50 proc. wynagrodzenia dłużnika z tytułu umowy zlecenia.

W razie odmowy ograniczenia egzekucji można złożyć skargę na czynności komornika. Adresuje się ją do sądu rejonowego za pośrednikiem komornika, który obowiązany jest przekazać ją do sądu wraz z aktami sprawy egzekucyjnej.