Co może firma windykacyjna?

Przyczyny nieterminowej spłaty zobowiązań lub braku tej spłaty bywają różne. W każdej sytuacji powstałe zadłużenie może stać się przedmiotem zainteresowania firmy windykacyjnej, która odkupuje dług od wierzyciela lub działając na jego zlecenie szuka sposobu, aby ściągnąć należność od dłużnika. Jakie uprawnienia posiada firma windykacyjna, a czego jej nie wolno?

Istota działania firmy windykacyjnej

W wielu wypadkach wierzycielowi bardziej opłaca się zatrudnić firmę windykacyjną do odzyskania należności, choć usługi te nie są tanie. Samodzielne dochodzenie należności w przypadku np. banku generuje znacznie wyższe koszty i jest czasochłonne, poza tym wierzyciele zwykle nie znają wszystkich przepisów prawnych regulujących windykację i nie orientują się, jakie działania mogą podjąć w celu odzyskania pieniędzy. Poza tym ma tu znaczenie aspekt psychologiczny; dłużnik otrzymuje informację, że o jego kłopotach finansowych wiedzą już także inne podmioty poza nim oraz jego wierzycielem, w konsekwencji zaczyna przejmować się zadłużeniem.

Zatrudnienie firmy windykacyjnej jest zgodne z prawem. Windykator może stosować różne środki umożliwiające mu ściągnięcie należności, które mogą doprowadzić do wszczęcia postępowania sądowego, a następnie do skierowania tej należności do egzekucji komorniczej.

Firma windykacyjna podejmuje działania w następującej kolejności, jeżeli od terminu płatności nie upłynęło 60 dni, jej przedstawiciel kontaktuje się z dłużnikiem (zazwyczaj telefonicznie) i zapytuje o przyczyny opóźnienia w spłacie. Przeważnie kończy się na upomnieniu i wyznaczeniu nowego terminu na dokonanie płatności bez dodatkowych konsekwencji. Natomiast, jeżeli upłynęło 60 dni, rozpoczyna się stosowanie środków windykacji – miękkiej i twardej.

Dozwolone środki windykacji miękkiej

Firma windykacyjna dysponuje środkami windykacji miękkiej, które zazwyczaj stosuje w następującej kolejności:

• Pisemny monit wzywający do uregulowania należności – wysłany pocztą lub e-mailem
• Kontakt telefoniczny z dłużnikiem w celu ustalenia wysokości spłaty i jej harmonogramu
• Wysyłanie wiadomości sms z przypomnieniem o terminie spłaty i podaniem numeru konta, na które powinien być dokonany przelew
• Zagrożenie umieszczeniem w rejestrze dłużników – pisemne i telefoniczne

Firma windykacyjna ma obowiązek poinformowania dłużnika, że dalsza zwłoka w spłacie może skutkować wpisem jego danych do rejestru zadłużonych. Niemniej, wielu dłużników dowiaduje się o tym dopiero po fakcie, bowiem nie odbierają telefonów ani korespondencji od firmy windykacyjnej.

Dozwolone środki windykacji twardej

Środki windykacji twardej są znacznie bardziej dotkliwe dla dłużnika. Dozwolone prawem jest:

• Wpisanie danych dłużnika do rejestru dłużników;
• Przeprowadzenie wywiadu gospodarczego, celem ujawnienia majątku dłużnika
• Zainicjowanie postępowania sądowego, a następnie egzekucyjnego.

Jeżeli roszczenie nie jest przedawnione, sąd wydaje wyrok, zaopatruje go w klauzulę wykonalności i kieruje do egzekucji komorniczej. Od tej pory kończą się bezpośrednie działania firmy windykacyjnej, a majątek dłużnika zostaje zajęty przez komornika sądowego.

Należy odnotować, że w 2018 roku weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2018 r., poz. 1104), której najważniejszym elementem jest skrócenie okresów przedawnienia roszczeń.

Art. 118. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Ponadto obecnie sąd z urzędu bada, czy roszczenie nie jest przedawnione, a nie jak przed nowelizacją – jedynie na podniesiony przez dłużnika zarzut.

Niedozwolone praktyki

Niestety, zdarza się, że firma windykacyjna przekracza swoje kompetencje i postępuje niezgodnie z prawem. Niektórzy dłużnicy nie wiedzą, czego nie wolno windykatorowi, nie mają też świadomości własnych praw. Tymczasem firma windykacyjna nie ma prawa do podejmowania następujących działań:

• Zastraszanie dłużnika. Bezprawne jest grożenie policją, komornikiem, sądem, itp. Firma windykacyjna może zwrócić się do organów ścigania lub powiadomić o przestępstwie, o ile posiada w tej kwestii wiarygodne informacje
• Wejście do domu dłużnika. Może mieć miejsce wyłącznie za zgodą dłużnika i zawsze w jego obecności. Nie wolno windykatorowi wchodzić do cudzego mieszkania; dłużnik w tej sytuacji może zawiadomić policję o wtargnięciu
• Szacowanie majątku. Nawet jeżeli dłużnik wpuścił windykatora do domu, nie ma on prawa szacować majątku dłużnika, żądać od niego tłumaczeń z posiadanych dóbr, lokat bankowych, kosztowności. Jedyną osobą, która może legalnie wejść do domu dłużnika i zająć jego majątek, jest komornik, wyłącznie na podstawie prawomocnego wyroku sądu z klauzulą wykonalności lub na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego również z nadaną mu klauzulą wykonalności
• Informowanie osób trzecich. Firma windykacyjna nie ma prawa przekazywać komukolwiek informacji na temat dłużnika i jego zobowiązań. Nie wolno jej kierować korespondencji do miejsca pracy dłużnika. Powzięcie informacji o zadłużeniu przez osoby postronne jest naruszeniem tajemnicy bankowej i może skutkować wszczęciem postępowania karnego, oprócz firmy windykacyjnej, także przeciwko bankowi, który udostępnił tę informację
• Doliczanie dopłat. Niektóre firmy windykacyjne obciążają dłużnika dodatkowymi kosztami, związanymi z przedsądowym postępowaniem windykacyjnym. Jest to niedopuszczalne, jeżeli dłużnik nie wyraził na to pisemnej zgody
• Inne działania: naruszenie nietykalności cielesnej, nękanie telefonami, nagrywanie rozmów, przetwarzanie danych osobowych dłużnika, występowanie do urzędów, ZUS, itp. z wnioskiem o ujawnienie majątku dłużnika. Uwaga: jeżeli dłużnik odbierze telefon i usłyszy żądanie podania daty urodzenia lub numeru PESEL „w celu weryfikacji”, nie ma obowiązku przekazywania niniejszych informacji! Przeciwnie, nie należy podawać jakichkolwiek danych wrażliwych przez telefon, gdyż nie ma praktycznej możliwości sprawdzenia, czy dzwoniący nie jest oszustem.