Generalnie, umorzenie długu to jego anulowanie przez osobę, względem której dług został zaciągnięty. Dzięki umorzeniu długu dłużnik zostaje zwolniony z dalszej spłaty zobowiązania. Możliwe jest umorzenie zarówno całości, jak i części danego zobowiązania. Może ono obejmować nie tylko należność główną, ale również odsetki.
Polskie prawo przewiduje, że do umorzenia długu może dojść w określonych okolicznościach lub z wykorzystaniem konkretnych instytucji prawnych. Na przykład Kodeks cywilny przewiduje możliwość złożenia przez wierzyciela oświadczenia o zrzeczeniu się wierzytelności. Warunkiem dokonania takiej czynności jest akceptacja oświadczenia ze strony dłużnika. Ustawa nie przewiduje żadnych ograniczeń co do formy oświadczenia. Jeżeli oświadczenie zostanie przyjęte przez dłużnika, poskutkuje zwolnieniem go z długu, a tym samym wygaśnięciem wszelkich zabezpieczeń wierzytelności (np. zastawu czy hipoteki).
Kolejnym przykładem umorzenia długu jest cofnięcie pozwu wraz z zrzeczeniem się roszczenia dochodzonego pozwem. W tym przypadku nie ma konieczności uzyskania zgody dłużnika. Na skutek takiego umorzenia po stronie dłużnika powstaje przychód, który podlega opodatkowaniu. Szansą na umorzenie długów jest również upadłość konsumencka.
Upadłość konsumencka a umorzenie długów
Upadłość konsumencka jest szansą dla wielu z tych, którzy przez zbieg niefortunnych okoliczności stracili kontrolę nad zaciągniętymi przez siebie zobowiązaniami finansowymi. W powszechnym odbiorze upadłość konsumencka jawi się jako atrakcyjne rozwiązanie z uwagi na to, że w jej wyniku długi zostają umorzone. To prawda, po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. W rzeczywistości oznacza to pozbycie się długów. Pamiętajmy jednak, że prawodawca postanowił, iż nie wszystkie rodzaje zobowiązań mogą zostać umorzone. W dalszej części tekstu przedstawimy obie kategorie długów: te, które w ramach upadłości konsumenckiej podlegają umorzeniu oraz te, które pozostaną – mimo pozytywnie zakończonego postępowania upadłościowego.
Długi niepodlegające umorzeniu
Łatwiej będzie, jeśli zaczniemy od długów niepodlegających umorzeniu. Wymieńmy je zatem:
- zobowiązania, które powstały po dacie ogłoszenia upadłości (zaliczamy tutaj także koszty postępowania);
- wszystkie należności alimentacyjne;
- renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci;
- wierzytelności z tytułu orzeczonych przez sąd kar grzywny (zarówno grzywien zasądzonych prawomocnym wyrokiem karnym, jak i tych nałożonych jako kary porządkowe w trakcie postępowań sądowych);
- należności z tytułu obowiązku naprawienia szkody oraz wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
- należności zasądzone tytułem nawiązki z tytułu świadczenia pieniężnego orzeczone przez sąd jako środek karny oraz należności z tytułu świadczenia pieniężnego orzeczone przez sąd jako środek związany z poddaniem sprawcy próbie;
- roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu;
- wierzytelności, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
Powyższy katalog powstał z uwagi na dobro osób trzecich oraz ze względu na ogół społeczeństwa. Nie byłoby sprawiedliwym aktem umorzenie zobowiązania pieniężnego, które w rzeczywistości należy się, i prawdopodobnie jest niezwykle potrzebne, dziecku lub osobie chorej.
Długi podlegające umorzeniu
Poza wymienionymi wyżej zobowiązaniami wszystkie inne długi mogą zostać umorzone w ramach postępowania upadłościowego. Dla ustawodawcy nie ma znaczenia, czy dłużnik posiada zobowiązania cywilnoprawne (np. niespłacone kredyty), czy publicznoprawne (np. niezapłacone podatki), bowiem celem postępowania upadłościowego osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest przede wszystkim oddłużenie i wyciągnięcie jej z finansowych tarapatów. Wśród długów umarzanych w ramach upadłości konsumenta można wymienić: zobowiązania bankowe i pozabankowe; zobowiązania wynikające z uprzednio prowadzonej działalności gospodarczej, zaległości podatkowe, nieopłacone rachunki (np. prąd, gaz, telefon) oraz opłaty mieszkaniowe; mandaty; zobowiązania względem prywatnych osób.
By mogło dojść do umorzenia danego zobowiązania w ramach postępowania upadłościowego, należy je wskazać we wniosku o upadłość konsumencką. Ewentualnie wierzyciel sam, z własnej woli, może w odpowiedni sposób zgłosić swoją wierzytelność do sądu upadłościowego.
Dodaj komentarz