Od stycznia 2016 roku ustawę Prawo upadłościowe i naprawcze zastąpiły dwie oddzielne ustawy – Prawo upadłościowe i Prawo restrukturyzacyjne. Tym samym z zapisów o upadłości zniknęło pojęcie upadłości z możliwością układu, potocznie zwaną upadłością układową. Wszelkie zagadnienia, związane z układem, znalazły się w prawie restrukturyzacyjnym; jednakże w niektórych sytuacjach przewidziane jest zawarcie układu w toku postępowania upadłościowego, dlatego instytucja układu w upadłości znalazła się w ustawie Prawo upadłościowe.
Zmiany na korzyść
Obowiązująca do 2015 roku ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze rozpoznawała upadłość w dwóch opcjach: likwidacyjnej – zgodnie z nazwą zmierzającej do likwidacji przedsiębiorstwa i układowej, zmierzającej do likwidacji, ale z możliwością zawarcia układu z wierzycielami.
Nowe przepisy ustawy Prawo upadłościowe uwzględniają różne sytuacje także w przypadku postępowania upadłościowego. Np. można założyć, że w toku postępowania upadłościowego nastąpi poprawa sytuacji finansowej przedsiębiorstwa bądź wierzyciele zgłoszą propozycję zawarcia układu. Rozwiązaniem w takich sytuacjach jest układ w upadłości:
Art. 266a. Zgłaszanie propozycji układowych
1. W postępowaniu upadłościowym dopuszczalne jest zawarcie układu.
2. Propozycje układowe w postępowaniu upadłościowym mogą zgłosić upadły, wierzyciel oraz syndyk.
Jest to rozwiązanie różne od przewidzianych w prawie restrukturyzacyjnym. Może bowiem zaistnieć sytuacja, kiedy wierzyciel nie zaakceptuje propozycji układowych dłużnika, natomiast przedłoży własne, których z kolei nie akceptuje dłużnik, jednak w toku postępowania upadłościowego propozycje wierzyciela zostaną przeforsowane.
Inną różnicą jest sytuacja, kiedy nie zawsze istnieje możliwość głosowania nad układem. Sędzia-komisarz ma obowiązek zbadania propozycji układowych, prawdopodobieństwa przyjęcia układu i jego wykonania. Jeżeli zdaniem sędziego-komisarza przyjęcie i wykonanie układu nie zostało uprawdopodobnione, nie zwoła on zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Uczyni to obligatoryjnie jedynie wówczas, jeżeli zostanie przedstawiony dowód poparcia wniosku przez wierzyciela (wierzycieli), reprezentujących minimum 50 proc. sumy wierzytelności uprawnionej do głosowania nad układem. Jest to uregulowane w Prawie upadłościowym:
Art. 266c. Zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem
1. Sędzia-komisarz może zwołać zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem, jeżeli zostało uprawdopodobnione, że układ zostanie przyjęty przez wierzycieli i wykonany.
2. Sędzia-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli, jeżeli wniosek jest popierany przez wierzyciela lub wierzycieli posiadających łącznie co najmniej 50% sumy wierzytelności przysługujących wierzycielom uprawnionym do głosowania nad układem.
3. Zgromadzenie wierzycieli zwołuje się po zatwierdzeniu listy wierzytelności. Jeżeli sędzia-komisarz zatwierdził częściowo listę wierzytelności w zakresie nieobjętym sprzeciwami, zgromadzenie wierzycieli zwołuje się, jeżeli suma wierzytelności objętych sprzeciwami nie przekracza 15% sumy wierzytelności objętych układem.
Propozycje układu a masa upadłościowa
Wraz z propozycją układu można wnioskować o wstrzymanie likwidacji masy upadłościowej. Jest to uregulowane w ustawie Prawo upadłościowe:
Art. 266b. Wstrzymanie likwidacji masy upadłości do czasu zatwierdzenia układu
1. Podmioty uprawnione do złożenia propozycji układowych mogą wraz z propozycjami złożyć wniosek o całkowite lub częściowe wstrzymanie likwidacji masy upadłości do czasu zatwierdzenia układu.
2. Niedopuszczalne jest wstrzymanie likwidacji masy upadłości, jeżeli propozycje układowe nie przewidują zaspokojenia wierzytelności nieobjętych układem niezwłocznie po zatwierdzeniu układu i prawomocnym zakończeniu postępowania na tej podstawie.
3. Niedopuszczalne jest wstrzymanie likwidacji w zakresie przedmiotu obciążonego hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką morską, jeżeli sprzeciwi się temu wierzyciel, którego wierzytelność jest w ten sposób zabezpieczona. Jeżeli sprzeciw wierzyciela wpłynął do sędziego-komisarza po wydaniu postanowienia o wstrzymaniu likwidacji, sędzia-komisarz uchyla swoje postanowienie w tym zakresie.
4. Sędzia-komisarz może wstrzymać likwidację masy upadłości, jeżeli zostały spełnione przesłanki zwołania zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem, o których mowa w art. 266c zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem ust. 1.
5. Sędzia-komisarz wstrzymuje likwidację masy upadłości, jeżeli zostały spełnione przesłanki zwołania zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem, o których mowa w art. 266c zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem ust. 2.
6. Sędzia-komisarz wstrzymuje likwidację masy upadłości wyłącznie w zakresie, jaki jest niezbędny do wykonania układu.
Z powyższego wynika, że sędzia-komisarz nie jest związany wnioskiem; ustawa daje mu możliwość samodzielnej decyzji w tym względzie.
Zatwierdzenie układu
Układ, który zostaje przyjęty przez zgromadzenie wierzycieli, podlega zatwierdzeniu przez sąd. Jeżeli układ została zawarty z naruszeniem prawa lub oczywiste jest, że nie zostanie wykonany, sąd odmówi jego zatwierdzenia. Nie zostanie zatwierdzony także układ, którego warunki są niekorzystne dla wierzycieli zgłaszających do niego zastrzeżenia i głosujących przeciw niemu podczas walnego zgromadzenia. Natomiast po uprawomocnieniu się zatwierdzenia układu sąd wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania.
Ważne: jeżeli po zatwierdzeniu układu zmieni się sytuacja finansowa przedsiębiorstwa (nastąpi poprawa lub pogorszenie), możliwe jest wystąpienie o zmianę układu. Natomiast jeżeli już po zatwierdzeniu układu staje się oczywiste, że nie zostanie on wykonany lub jeżeli dłużnik nie wykonuje postanowień układu, sąd obligatoryjnie uchyla układ.
Zapowiedzi zmian na rok 2019
Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe, noszący datę 18 kwietnia 2018 roku. Generalnie największe zmiany dotyczą procedur upadłości konsumenckiej. Jedną z istotnych zmian jest wprowadzenie możliwości zawarcia przez dłużnika – osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej układu z wierzycielami. Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej sąd będzie mógł wstrzymać jego rozpoznanie na okres od trzech do pięciu miesięcy i w tym czasie ustalić, czy możliwe jest zawarcie układu. W przypadku zaistnienia przesłanek jego zawarcia przewiduje się zastosowanie procedury postępowania o zatwierdzenie układu, wykorzystywanej na mocy ustawy Prawo restrukturyzacyjne w odniesieniu do przedsiębiorstw.
Fragmenty zapisu projektu:
Art. 4913a.
1. Dłużnik może wystąpić do sądu upadłościowego o zatwierdzenie układu.
2. Sąd może skierować dłużnika, który złożył wniosek o ogłoszenie upadłości, do postępowania o zatwierdzenie układu, jeżeli możliwości zarobkowe upadłego oraz jego sytuacja osobista wskazują na możliwość zawarcia układu z wierzycielami.
3. W postanowieniu o skierowaniu wniosku, o którym mowa w ust,2, do postępowania o zatwierdzenie układu, sąd wskazuje doradcę restrukturyzacyjnego, który ma pełnić rolę nadzorcy układu. […]
5. Kierując dłużnika do postępowania o zatwierdzenie układu sąd określa termin, nie krótszy niż 3 miesiące, w którym dłużnik powinien złożyć wniosek o zatwierdzenie układu. Z ważnych powodów termin ten może zostać przedłużony do 5 miesięcy.
6. Po bezskutecznym upływie terminu na złożenie wniosku o zatwierdzenie układu albo prawomocnym oddaleniu wniosku o zatwierdzenie układu, sąd rozpoznaje wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości. […]
10. Dłużnik wykonuje układ za pośrednictwem nadzorcy wykonania układu.
11. Układ zawierany jest na okres nieprzekraczający 5 lat, chyba że dotyczy wierzytelności, o których mowa w art. 151 ust. 2 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne.
Dodaj komentarz