Upadłość konsumencka w Polsce dla dłużników zamieszkałych za granicą

Wyjazd na stałe za granice to zawsze trudna decyzja. Tym bardziej, że powód jest niemal zawsze ten sam: chęć ułożenia sobie bardziej stabilnego i lepszego finansowo życia. Wśród emigrantów znajdują się również i takie osoby, które uciekają przed wierzycielami. Są przekonani, że jak ukryją się na pewien czas za granicą, to wierzyciele zrezygnują z dochodzenia swoich wierzytelności. Niestety ucieczka może okazać się bezcelowa, a nawet pogorszyć sprawę. W niektórych przypadkach może to spowodować naliczenie bardzo wysokich odsetek, które tylko pogłębią trudną sytuację finansową niewypłacalnego konsumenta. Po początkowym spokojnym okresie na obczyźnie wierzyciele mogą upomnieć się o swoje pieniądze nawet jeśli zadłużony przebywa na terenie innego kraju będącego członkiem Unii Europejskiej.

Miejsce stałego pobytu ważniejsze niż miejsce powstania zadłużenia

Jeżeli niewypłacalny konsument ma problemy finansowe, to może spokojnie wyjechać z kraju i złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości przebywając już za granicą. Wbrew pozorom, w postępowaniu upadłościowym sądem właściwym jest ten, w okręgu którego przebywa dłużnik, a nie ten, gdzie ma długi.

Sądem właściwym do wszczęcia konsumenckiego postępowania upadłościowego jest sąd tego państwa będącego członkiem Unii Europejskiej, na terytorium którego znajduje się centrum podstawowych interesów konsumenta. Można zatem uznać, że będzie to miejsce stałego pobytu lub po prostu zamieszkania konsumenta. W praktyce można to rozumieć w ten sposób, że ktoś od kilku lub nawet kilkunastu lat mieszka w Anglii, a Polskę odwiedza jedynie kilka razy w roku lub rzadziej, nie ma w swoim ojczystym kraju żadnego źródła dochodu i stałego miejsca zatrudnienia, ponieważ od kilkunastu lat niezmiennie jego pracodawcą jest instytucja brytyjska. W takiej sytuacji są podstawy do tego, postępowanie upadłościowe prowadzić w sądzie angielskim.

W jaki sposób wierzyciele z Polski mogą dochodzić swoich praw?

W ich przypadku, podobnie zresztą jak w przypadku organów podatkowych i instytucji ubezpieczenia społecznego, mogą działać w bardzo zbliżony sposób jak dłużnicy. Wierzyciele nie będą mieli żadnego problemu, aby zgłosić swoją wierzytelność w języku polskim do postępowania upadłościowego toczącego się w Anglii. Wynika to z faktu, że język polski jest językiem urzędowym w UE. Pomimo tego, że nie ma obowiązku zgłoszenia wierzytelności w języku urzędowym państwa wszczęcia postępowania, to wierzyciele muszą liczyć się z tym, że mogą zostać poproszeni o przetłumaczenie składanych przez nich pism na język angielski.

Sąd państwa członkowskiego, w którym zostało wszczęte postępowanie upadłościowe, ma obowiązek zawiadamiać znanych wierzycieli o prawie do zgłoszenia wierzytelności.

Postępowanie upadłościowe za granicą, a egzekwowanie długów w Polsce?

Co ciekawe, stosuje prawo tego państwa, w którym zostało wszczęte postępowanie. Dotyczy to nie  tylko wszczęcia, prowadzenia i ukończenia całego postępowania, ale także jego skutków w szczególności. Oznacza to, że według tego prawa określa się prawa wierzycieli po ukończeniu postępowania upadłościowego – według prawa państwa, w którym złożono wniosek o ogłoszenie upadłości. W przypadku opisywanej wyżej sytuacji, będzie to prawo angielskie.

Czy pobyt stały dłużnika za granicą coś zmienia?

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku osób na stałe przebywających poza granicami Polski. W takim przypadku o uzyskaniu oddłużenia poprzez upadłość konsumencką będzie decydował posiadany przez nich majątek. Precyzyjnie definiuje to art. 19 ust. 4 Prawa upadłościowego:

Jeżeli dłużnik nie ma w Rzeczypospolitej Polskiej głównego ośrodka podstawowej działalności, właściwy jest sąd miejsca zwykłego pobytu albo siedziby dłużnika, a jeżeli dłużnik nie ma w Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zwykłego pobytu albo siedziby, właściwy jest sąd, w którego obszarze znajduje się majątek dłużnika.

Warto nadmienić, że majątku nie będą stanowiły jedynie nieruchomości. W jego skład wchodzi wszystko, co należy do dłużnika i można określić jego wartość, czyli np. samochód, meble, narzędzia pracy, maszyny, materiały budowlane. Jeżeli na terenie Polski dłużnik posiada któreś z wymienionych składników majątkowych, będzie mógł ogłosić upadłość konsumencką przebywając na stałe poza krajem.