Postępowanie upadłościowe w Czechach regulują przepisy ustawy nr 182/2006 w sprawie postępowania upadłościowego i niewypłacalności popartej ustawą nr 99/1963 – kodeks postępowania cywilnego (Zákon č. 99/1963 Sb., občanský soudní řád). Innym ważnym aktem prawnym jest ustawa nr 312/2006 o syndykach masy upadłościowej, ustalająca zakres kompetencji i odpowiedzialności syndyka (Zákon č. 312/2006 Sb., o insolvenčních správcích).
W Republice Czeskiej postępowanie upadłościowe można wszcząć zarówno wobec osób prawnych jak i fizycznych, niezależnie czy są one podmiotami gospodarczymi. Nie można wszcząć takiego postępowania wobec państwa i jego organów, władz samorządowych, partii politycznych i ruchów społecznych, a także organizacji pożytku publicznego. Wobec osób fizycznych zastosowanie mają: upadłość oraz restrukturyzacja zadłużenia.
Warunki ogłoszenie upadłości lub restrukturyzacji zadłużenia
Podstawowym warunkiem wszczęcia postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego jest rzeczywista (zaistniała) lub prawdopodobna niewypłacalność dłużnika. Uznaje się, że dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli:
- Ma zobowiązania wobec znacznej liczby wierzycieli,
- Ma zobowiązania, których termin zapłaty upłynął wcześniej niż przed 30 dniami,
- Nie jest w stanie zapłacić tych zobowiązań.
W szczególności dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie uregulował większości zobowiązań w czasie dłuższym niż 3 miesiące od daty, kiedy stały się wymagalne, a także jeżeli niemożliwe jest prawne wyegzekwowanie tych płatności. Ponadto prawo czeskie zawiera pojęcie nadmiernego zadłużenia; jest to sytuacja, kiedy suma zobowiązań przekracza wartość majątku dłużnika.
Niewypłacalność prawdopodobna ma miejsce wówczas, kiedy biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności, można zasadnie domniemać, że dłużnik nie będzie w stanie terminowo i w należyty sposób regulować większości swoich zobowiązań.
Przepisy nie nakazują konkretnego rozwiązania do wykorzystania przez dłużnika, pozostawiając mu wybór. Natomiast obowiązkiem dłużnika jest dokonanie wyboru w aspekcie najkorzystniejszym dla wierzycieli.
Upadłość jest stosowana w sytuacji, kiedy mniej rygorystyczne postępowanie restrukturyzacyjne nie dałoby pożądanych rezultatów. Może być również zastosowana, jeżeli już rozpoczęte postępowanie restrukturyzacyjne okaże się niemożliwe do przeprowadzenia. Generalnie polega na spłacie wierzycieli z masy upadłościowej dłużnika.
Restrukturyzacja zadłużenia jest rozwiązaniem częściej stosowanym przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej i nie posiadające zadłużenia biznesowego. Traktowana jest jako „druga szansa” dla dłużnika. Restrukturyzację można przeprowadzić z majątku dłużnika, planu spłat lub obydwoma sposobami.
Wszczęcie postępowania
Postępowanie upadłościowe wszczynane jest po złożeniu wniosku do sądu. Wniosek rozpatrywany jest niezwłocznie po złożeniu. Wnioskodawcą może być dłużnik bądź wierzyciel w przypadku rzeczywistej (zaistniałej) niewypłacalności. Wniosek w sytuacji niewypłacalności prawdopodobnej może złożyć jedynie dłużnik.
Sąd ogłasza upadłość dłużnika w formie wyroku. Staje się on prawomocny w chwili opublikowania w rejestrze upadłości. Oznacza to rozpoczęcie postępowania upadłościowego.
Wniosek o restrukturyzację zadłużenia składa dłużnik na specjalnym formularzu. Do wniosku musi być dołączona dokumentacja zawierająca spis wierzycieli i wysokość poszczególnych zobowiązań, wykaz aktualnych i spodziewanych dochodów dłużnika oraz rejestr jego majątku. W ramach restrukturyzacji zadłużenia dopuszcza się możliwość deklaracji pomocy dłużnikowi ze strony osoby trzeciej, która może zadeklarować dokonywanie regularnych płatności gotówkowych na rzecz dłużnika w czasie obowiązywania planu spłaty. W takiej sytuacji do wniosku należy dołączyć deklarację tej osoby.
Sąd odrzuci wniosek, jeżeli wcześniej wierzyciele złożyli wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika, a także jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zamiary dłużnika są nieuczciwe lub że w wyniku restrukturyzacji wierzyciele otrzymają mniej niż 30 procent wartości zgłoszonych roszczeń. Dłużnikowi przysługuje prawo odwołania się od tej decyzji do sądu wyższej instancji.
Masa upadłościowa i wyłączenia
W postępowaniu upadłościowym do masy upadłościowej wchodzi majątek, należący do dłużnika w momencie ogłoszenia upadłości, jak również wszelkie przychody późniejsze. W przypadku współwłasności majątku, do masy upadłościowej wchodzi ta jego część, która jest własnością dłużnika według aktu własności. W braku takiego aktu domniemywa się równy udział wszystkich współwłaścicieli.
Do masy upadłościowej wchodzą przede wszystkim: środki pieniężne, nieruchomości i ruchomości, papiery wartościowe, roszczenia i wierzytelności dłużnika, wynagrodzenie za pracę, dywidendy, zyski z giełdy i inne aktywa, które można wyrazić w pieniądzu.
Zgodnie z czeskim kodeksem postępowania cywilnego, nie podlegają włączeniu do masy upadłościowej środki, które są niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych dłużnika i jego rodziny oraz rzeczy, których zbycie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego: odzież, podstawowe wyposażenie mieszkania, przedmioty codziennego użytku, w tym biżuteria o charakterze symbolicznym (obrączki ślubne), urządzenia dla osób niepełnosprawnych (wózek inwalidzki, łóżko ortopedyczne, itp.), zwierzęta domowe trzymane w celach niehandlowych. Rzeczy przeznaczone do działalności biznesowej dłużnika nie podlegają wyłączeniu z masy upadłościowej.
Syndyk masy upadłościowej i jego kompetencje
Głównym zadaniem syndyka jest zarządzanie majątkiem upadłego dłużnika w taki sposób, aby roszczenia wierzycieli zostały zaspokojone szybko, przy minimalnych kosztach, proporcjonalnie i możliwie w największym zakresie. Syndyk zobowiązany jest traktować interes wierzycieli priorytetowo.
Syndyk, w chwili ogłoszenia upadłości i rozpoczęcia postępowania upadłościowego, nadzoruje wszystkie czynności prawne w stosunku do majątku dłużnika. Działania dłużnika wobec majątku, który wszedł do masy upadłościowej, podjęte bez udziału syndyka, są nieważne z mocy prawa.
Nad działalnością syndyka sprawuje nadzór sąd oraz wierzyciele.
W postępowaniu restrukturyzacyjnym syndyk nie jest powoływany; dłużnik zachowuje kontrolę nad majątkiem, a nadzór nad wykonaniem planu spłaty sprawuje sędzia komisarz, któremu dłużnik składa okresowe sprawozdania.
Roszczenia
Wierzyciele składają roszczenia w sądzie, na specjalnych formularzach. Mogą to zrobić pomiędzy ogłoszeniem upadłości a rozpoczęciem postępowania, w terminie wskazanym przez sąd. Roszczenia złożone po terminie nie są uwzględniane w postępowaniu upadłościowym. Wierzyciel ma prawo na każdym etapie postępowania odstąpić od roszczenia.
Wniosek o uznanie roszczenia musi zawierać informacje o okolicznościach powstania roszczenia. Bezwzględnie musi być wyrażone w pieniądzu, choćby w swojej istocie było niepieniężne. Do wniosku należy dołączyć wszelką dokumentację związaną z roszczeniem, zaś wymagalność roszczenia musi być udowodniona.
Wierzyciel ponosi odpowiedzialność za prawdziwość informacji, zawartych we wniosku o uznanie roszczenia. Sąd, na wniosek syndyka, może nałożyć na wierzyciela karę finansową, jeżeli poda on zawyżoną kwotę roszczenia. Kara polega na redukcji kwoty rzeczywistego roszczenia o tę nadwyżkę.
Zamknięcie postępowania
Syndyk masy upadłościowej, po dokonaniu jej sprzedaży, sporządza sprawozdanie i przekazuje je do sądu. Sprawozdanie musi zawierać szczegółowy opis czynności wykonanych przez syndyka i wynik finansowy postępowania. Syndyk wylicza ogólną kwotę do podziału pomiędzy wierzycieli i wymienia ich w sprawozdaniu, ze wskazaniem kwot przypadających każdemu z nich. Od sumy ogólnej, przed dokonaniem podziału pomiędzy wierzycieli, syndyk odejmuje kwotę do uiszczenia tytułem opłat sądowych oraz swojego wynagrodzenia.
Sąd bada sprawozdanie, a w razie wątpliwości wzywa syndyka i wraz z nim dokonuje ewentualnych korekt. Następnie wydaje orzeczenie o spłacie poszczególnych wierzycieli, podając kwoty, w jakich poszczególne roszczenia zostaną zaspokojone. Sąd wyznacza ponadto termin zakończenia spłat, który nie może przekroczyć dwóch miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia.
Zakończenie postępowania restrukturyzacyjnego kończy się postanowieniem sądu o oddłużeniu. Od tego postanowienia nie przysługuje odwołanie. Jeżeli dłużnik wykonywał należycie i rzetelnie plan spłaty, a po upływie okresu jego obowiązywania pozostało niespłacone zadłużenie, sąd – na wniosek dłużnika – wyda postanowienie o jego oddłużeniu. Jeżeli natomiast dłużnik nie wywiązywał się z realizacji planu spłaty we właściwy sposób, sąd może umorzyć postępowanie restrukturyzacyjne i wszcząć procedurę upadłościową, która toczy się na zasadach przewidzianych dla tego rozwiązania.
Dodaj komentarz