Możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej w Republice Federalnej Niemiec została wprowadzona w 1999 roku. Wcześniej bankructwo było możliwe jedynie w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH). Inne podmioty gospodarcze mogły złożyć oświadczenie o niewypłacalności z tytułu utraty majątku. Oświadczenie takie miało moc prawną przysięgi. Od roku 1999 wszystkie podmioty zostały zrównane pod względem ogłoszenia upadłości, a przepisy były kilkakrotnie nowelizowane.
Zasady i warunki ogłoszenia upadłości
O upadłość konsumencką może wnioskować dłużnik, będący osobą fizyczną i nieprowadzący działalności gospodarczej. Może to być również osoba, która prowadziła taką działalność w przeszłości, ale pod warunkiem, że liczba wierzycieli nie przekracza 20, a także nie ma żadnych roszczeń pracowniczych. Wówczas mówimy o „przejrzystości stosunków majątkowych”. Jeżeli tej przejrzystości brak, dłużnik zobowiązany jest złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa.
Dłużnik może złożyć taki wniosek, jeżeli z różnych przyczyn nie jest w stanie regulować bieżących zobowiązań finansowych, które stały się wymagalne.
Prawo niemieckie przewiduje, że osobami prywatnymi są również udziałowcy w spółkach bądź członkowie ich zarządów. Dlatego w sytuacji, jeżeli np. prezes spółki udzielił jej poręczenia prywatnego, podlegającego zajęciu w ramach upadłości tej spółki, przez co utracił płynność finansową, musi złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Obywatel Rzeczypospolitej Polskiej może ogłosić upadłość konsumencką w Niemczech, jeżeli kwota jego zadłużenia przekracza 5000 euro, a warunkiem koniecznym jest posiadanie stałego zameldowania na terenie Niemiec. Nie jest wymagane stałe zamieszkanie ani praca w tym kraju. Co więcej, po ogłoszeniu przez sąd niemiecki upadłości obywatela polskiego, przymus meldunkowy wygasa.
Pozasądowa próba ugody
Przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką obowiązuje podjęcie pozasądowej próby ugody z wierzycielami. Dłużnik może skorzystać z bezpłatnej pomocy jednej z wielu instytucji doradczych. Niestety, z uwagi na ich znaczne obłożenie, czas oczekiwania na taką pomoc może wynosić nawet kilkanaście miesięcy. Honorarium adwokackie, które w Niemczech jest bardzo wysokie, zazwyczaj nie wchodzi w rachubę w przypadku osoby zadłużonej, choć skorzystanie z pomocy adwokata pozwoliłoby rozpocząć procedurę bez oczekiwania.
Pozasądowa próba ugody polega na skierowaniu pisemnej prośby do wszystkich wierzycieli o podanie wysokości roszczeń. Następnie sporządza się spis istniejących aktywów dłużnika i opracowuje się pozasądowy plan spłaty zadłużenia, który rozsyła się do wierzycieli. Jeżeli choć jeden wierzyciel nie wyrazi zgody na realizację takiego planu, oznacza to, że pozasądowa próba ugody zakończyła się niepowodzeniem. Ma to miejsce niemal we wszystkich przypadkach, kiedy wierzycielem jest instytucja państwowa lub organizacja związkowa.
Wniosek o ogłoszenie upadłości
Właściwe postępowanie upadłościowe następuje po niepowodzeniu pozasądowej próby ugody. Wniosek o ogłoszenie upadłości składa się na specjalnych formularzach, stanowiących całość, a osobnych dla:
- Posiadanych aktywów i zobowiązań,
- Stwierdzenia negatywnego wyniku pozasądowej próby ugody, poświadczonego przez instytucję doradczą lub adwokata,
- Wniosku o umorzenie pozostałego zadłużenia i – ewentualnie – o odroczenie zapłaty kosztów postępowania,
- Propozycji sądowego planu spłaty,
- Cesji środków na rzecz syndyka masy upadłościowej,
- Oświadczenia o prawdziwości podanych informacji.
Wniosek o umorzenie pozostałego zadłużenia, jeżeli nie został złożony razem z wnioskiem o wszczęcie postępowania upadłościowego, musi zostać dostarczony w ciągu 14 dni od wezwania sądu, w przeciwnym razie nie będzie możliwe umorzenie. Natomiast wszelkie przychody dłużnika, przekraczające kwotę wolną od zajęć, muszą być przekazywane syndykowi w celu sukcesywnego dokonywania spłat. Kwota wolna od zajęć dla osoby samotnej wynosi obecnie 990 euro netto miesięcznie.
Wypełnienie formularzy może nastręczyć sporo trudności wnioskodawcy; jest to łącznie kilkadziesiąt stron, zawierających wiele specjalistycznych sformułowań prawniczych i często wymaga zwrócenia się o pomoc do wspomnianej instytucji doradczej lub adwokata.
Postępowanie sądowe
Przed wszczęciem postępowania upadłościowego sąd może podjąć ponowną próbę ugody z wierzycielami. W tym wypadku do zaakceptowania sądowego planu spłaty wystarczy zgoda większości wierzycieli, a kryterium jest wysokość sumy roszczeń. Za wierzycieli z mniejszymi roszczeniami decyzję podejmuje sąd. Natomiast jeżeli większość wierzycieli nie zaakceptuje planu, sąd wszczyna postępowanie upadłościowe. Zostaje powołany syndyk masy upadłościowej do zarządzania majątkiem dłużnika. Decyzja o wszczęciu postępowania zostaje ogłoszona na specjalnej stronie internetowej, a następnie, w ciągu 48 godzin, doręczona wszystkim wierzycielom. Jednocześnie syndyk wzywa wierzycieli do zgłaszania roszczeń, które po weryfikacji umieszczane są w tzw. tabeli upadłości. Tym samym roszczenia stają się wykonalne w ciągu 30 lat, o ile nie nastąpi umorzenie. Natomiast jeżeli roszczenie nie zostanie uznane przez syndyka, a wierzyciel nie zgadza się z tą decyzją, może dochodzić uznania roszczenia na drodze cywilnej. Syndyk sprzedaje aktywa dłużnika, następnie dzieli uzyskany przychód proporcjonalnie pomiędzy wierzycieli.
„Dobre zachowanie”
Tak nazywa się sześcioletni okres od chwili wszczęcia postępowania upadłościowego. W tym czasie dłużnik pozostaje pod nadzorem syndyka; ma obowiązek podjąć pracę nawet poniżej swoich kwalifikacji, powiadamiać syndyka o zmianie pracy i miejsca zamieszkania, sytuacji osobistej (np. ślub, rozwód, narodziny dziecka) a także odprowadzać do niego każdą nadwyżkę pieniężną powyżej kwoty wolnej od zajęć. Jeżeli w okresie „dobrego zachowania” dłużnik otrzyma spadek lub darowiznę, obowiązany jest połowę sumy przekazać syndykowi.
Po wypełnieniu wymienionych zobowiązań, po upływie 6 lat następuje całkowite oddłużenie, chyba że istnieją podstawy do odmowy umorzenia pozostałych długów. Nie podlegają umorzeniu grzywny, mandaty i zobowiązania, które dłużnik zaciągnął podczas postępowania upadłościowego.
Dłużnik może łączyć zobowiązania, które zaciągnął w Polsce i w Niemczech.
Dodaj komentarz