W Finlandii, podobnie jak w Szwecji, rozróżnia się trzy rodzaje postępowania wobec podmiotów niewypłacalnych: upadłość (Konkurssilaki 120/2004 – ustawa o upadłości, weszła w życie 1 września 2004 roku), restrukturyzacja przedsiębiorstwa (Laki yrityksen saneerauksesta 47/1993 – ustawa o restrukturyzacji przedsiębiorstwa) oraz restrukturyzacja zadłużenia osób prywatnych (Laki yksityishenkilön velkajärjestelystä 57/1993 – ustawa o restrukturyzacji zadłużenia osób prywatnych), obie z mocą od 8 lutego 1993 roku.
Upadłość ma zastosowanie zarówno do przedsiębiorstw, jak i osób fizycznych. Restrukturyzację przedsiębiorstw stosuje się wyłącznie do firm, natomiast restrukturyzację zadłużenia osób prywatnych – do osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej.
Wszczęcie postępowania
Podstawowym warunkiem wszczęcia któregokolwiek z postępowań jest uznanie dłużnika za niewypłacalnego lub bezpośrednio zagrożonego niewypłacalnością. Uznanie niewypłacalności następuje, jeżeli:
- Dłużnik oświadcza, że jest niewypłacalny, a nie zachodzą przesłanki nieprawdziwości tego oświadczenia.
- Dłużnik zaprzestał dokonywania jakichkolwiek płatności.
- Postępowanie egzekucyjne, przeprowadzone w ciągu 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości wykazało, że dłużnik nie jest w stanie spłacić w całości zobowiązań lub,
- Dłużnik, który jest lub był zobowiązany do zapłaty zobowiązania w ciągu roku poprzedzającego złożenie wniosku, nie uregulował tego zobowiązania wobec wierzyciela w ciągu tygodnia od otrzymania wezwania do zapłaty.
Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć także wierzyciel, jeżeli jego roszczenie jest poparte wyrokiem sądu i – ewentualnie – nakazem egzekucji komorniczej albo oczywistość tego roszczenia nie pozostawia wątpliwości.
Sąd wydaje orzeczenie, w przypadku ogłoszenia upadłości ustanawia syndyka masy upadłościowej i zarządza niezwłoczne ogłoszenie o wszczęciu postępowania w fińskim Dzienniku Urzędowym. Ogłoszenie może być dodatkowo opublikowane w dowolnej gazecie. Adnotacja o wszczęciu postępowania musi się znaleźć również w centralnym rejestrze banków, rejestrach: handlowym, ksiąg wieczystych, statków, lotniczym, pojazdów oraz książek.
Restrukturyzacja zadłużenia
Wniosek o restrukturyzację może złożyć tylko dłużnik. Sąd bada zasadność wniosku weryfikując okoliczności powstania niewypłacalności dłużnika, uwzględniając istniejące aktywa dłużnika, jego bieżące dochody i wydatki, a w ich świetle zdolność płatniczą. Badane są ponadto przyczyny powstania zadłużenia; sąd odrzuci wniosek, jeżeli zadłużenie jest rezultatem nieodpowiedniego (lekkomyślnego) gospodarowania środkami lub powstało na skutek przestępstwa popełnionego przez dłużnika.
Wniosek zostanie uwzględniony, jeżeli przyczyny powstania zadłużenia są logicznie uzasadnione, oraz jeżeli dłużnik próbował spłacić to zadłużenie we własnym zakresie, np. za pomocą kredytu (jednak bez znamion tzw. pętli kredytowej). Po uwzględnieniu wniosku sąd wydaje orzeczenie, na mocy którego następuje zaprzestanie windykacji wierzytelności i innych środków egzekucyjnych do czasu rozpoczęcia realizacji planu spłaty.
Masa upadłościowa, zwolnienia
Do masy upadłościowej wchodzą wszystkie aktywa dłużnika, pieniężne i rzeczowe, posiadane przez niego w chwili ogłoszenia upadłości, oraz dochody z majątku, który wszedł do masy upadłościowej. Co istotne, w przypadku osoby fizycznej, do masy upadłościowej nie wchodzą środki nabyte po rozpoczęciu postępowania upadłościowego.
Przy restrukturyzacji zadłużenia bierze się pod uwagę możliwości płatnicze dłużnika po odjęciu kosztów utrzymania i zobowiązań alimentacyjnych. Nie są brane pod uwagę dobra dłużnika, służące do zaspokajania jego podstawowych potrzeb: mieszkanie, konieczne wyposażenie, rzeczy osobiste dłużnika i ewentualnie narzędzia pracy. Wszelkie nadwyżki przeznaczone są na realizację zobowiązań, wynikających z planu spłaty.
Syndyk i zarządzanie majątkiem
Syndyk masy upadłościowej zostaje wyznaczony przez sąd. Jest to osoba fizyczna, posiadająca odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje do zarządzania i spieniężania majątku. Nie może mieć żadnych powiązań ani pozostawać w pokrewieństwie z dłużnikiem i wierzycielami, co mogłoby mieć wpływ na bezstronność działania.
Syndyk spełnia zasadniczą rolę w postępowaniu upadłościowym. Przejmuje całkowity nadzór nad majątkiem dłużnika, reprezentuje go wobec banków, zarządza nieruchomościami. Ponadto zobowiązany jest sporządzić szczegółowy wykaz majątku, wchodzącego do masy upadłościowej, rejestr wierzycieli i wysokości zadłużenia wobec każdego z nich oraz ustalić kolejność spłat.
Dłużnik zobowiązany jest do ścisłej współpracy z syndykiem podczas całego postępowania upadłościowego, w celu jak najszybszego jego zakończenia. Dłużnik uprawniony jest do otrzymywania informacji od syndyka na temat bieżącej sytuacji majątkowej oraz do uczestniczenia w zgromadzeniach wierzycieli z prawem wygłaszania opinii w poruszanych sprawach.
W sprawach restrukturyzacyjnych dłużnik zachowuje prawa do dysponowania majątkiem. Jednakże sąd może wyznaczyć osobę do nadzoru nad postępowaniem restrukturyzacyjnym. Wymagania wobec takiej osoby są analogiczne jak wobec syndyka. Ma ona obowiązek sporządzić plan spłat, prowadzić w imieniu dłużnika negocjacje z wierzycielami. Jeżeli sąd nie wyznaczy takiej osoby, wszystkie te obowiązki spoczywają na dłużniku. Zawsze jednak plan spłaty musi zostać zatwierdzony przez sąd, który także ustala datę rozpoczęcia jego realizacji.
Zamknięcie postępowania
Postępowanie upadłościowe kończy się z chwilą zatwierdzenia przez wierzycieli ostatecznego rozliczenia, które przygotowuje syndyk po likwidacji całości masy upadłościowej. Może ono zakończyć się także ugodą, pod warunkiem zaakceptowania jej warunków przez dłużnika i większość wierzycieli. Po zawarciu ugody ustaje zarząd syndyka nad masą upadłościową i kończą się jego obowiązki.
Sąd orzeka zakończenie postępowania, jeżeli wartość masy upadłościowej nie zrównoważy kosztów postępowania upadłościowego lub kontynuowanie postępowania jest niewskazane z innych powodów.
Po zakończeniu postępowania upadłościowego nie następuje oddłużenie. Dłużnik nie jest zwolniony z odpowiedzialności za długi, które nie zostały spłacone w procesie postępowania.
Postępowanie restrukturyzacyjne kończy się, kiedy sąd zatwierdzi wykonanie planu spłat. Zobowiązania, ujęte w planie, są dla dłużnika wiążące i plan spłat obowiązuje dopóty, dopóki zawarte w nim zobowiązania nie zostaną spłacone. Po zakończeniu obowiązywania planu wierzycielom nie przysługuje prawo domagania się jakichkolwiek spłat. Plan spłat automatycznie staje się nieważny, jeżeli sąd zamieni restrukturyzację na upadłość.
Koszty postępowania upadłościowego obejmują opłaty sądowe, wynagrodzenie syndyka oraz wszelkie koszty związane z zarządzaniem i kontrolą majątku dłużnika. Pokrywane są one ze środków, uzyskanych z masy upadłościowej. W przypadku, kiedy środki te nie są wystarczające, sąd obciąża pozostałymi kosztami Skarb Państwa i odwołuje syndyka masy upadłościowej.
Koszty postępowania restrukturyzacyjnego pokrywa dłużnik. Może on jednak złożyć wniosek o częściowe lub pełne obciążenie kosztami Skarbu Państwa. Sąd bada każdy przypadek indywidualnie.
Dodaj komentarz