Gdy potrzebujemy pieniędzy, zwracamy się po pomoc do instytucji finansowych, zarówno banków, jak i firm pozabankowych, które udzielają pożyczek na nieco innych zasadach. Oczywiście pożyczanie oznacza konieczność oddania długu, dlatego i kredyty i pożyczki udzielane są na pewnych zasadach, które określone są w umowach. Zarówno pożyczkodawca, jak i pożyczkobiorca muszą stosować się do powyższych, a jeśli tego nie robią grożą im konsekwencje prawne. Tyle w skrócie. Co to jednak jest pożyczka dla zadłużonych? Czy jest to jakiś specjalny rodzaj pożyczki? Na innych zasadach? A nadto, dlaczego osoba zadłużona miałaby brać kolejną pożyczkę, która tylko pogłębi jej zadłużenie? Ten wpis ma przybliżyć temat pożyczek, produktu, który czasem ratuje w trudnej sytuacji, a czasem niestety pogarsza status quo pożyczkobiorcy.
Zadłużony konsument
Życie na kredyt nie jest dziś niczym niezwykłym, stało się szeroko pojętą normą. Klienci banków sięgają po kredyty, aby kupić mieszkanie, wybudować dom, przeprowadzić remont. Czasem dodatkowe środki finansowe potrzebne są, aby polepszyć swój status, kupić nowy sprzęt RTV/AGD, wyprawić wesele dziecku lub wysłać je na studia. Ilu klientów tyle różnych potrzeb. Oczywiście, aby otrzymać kredyt trzeba przejść pozytywną weryfikację w banku, dlatego nie każdy ma szansę na jego uzyskanie. Jeśli jednak się uda, klient musi wywiązywać się z obowiązku spłaty kolejnych rat. I wszystko jest w porządku, póki regularnie spłaca kredyt. W zasadzie w takiej sytuacji nie ma o czym mówić, klient wykorzystał otrzymane pieniądze na swój cel, spłaca w terminie należności i przy okazji buduje swoją pozytywną historię kredytową, która umożliwi mu zaciąganie kolejnych kredytów w przyszłości. Sytuacja idealna. Niestety w praktyce wygląda to już nieco inaczej, bowiem nie każdy ma możliwość płacić w terminie swoje zobowiązania. Dlaczego? Zazwyczaj dlatego, że coś poszło nie tak i pojawiły się kłopoty finansowe. Powodów może być mnóstwo i nie sposób przytoczyć tu wszystkich.
Czasem to zawirowania w życiu zawodowym, a czasem prywatnym. Raz utrata pracy, a innym razem ciężka choroba czy wypadek. Gdy sytuacja komplikuje się na tyle, że dłużnik musi wybierać pomiędzy koniecznością poniesienia wydatków na życie czy leczenie bliskiej osoby, a wymogiem spłaty raty kredytu, pojawiają się pierwsze opóźnienia, a czasem nawet zaległości. Niespłacone raty to już zadłużenie, a im ono większe, tym trudniejsza sytuacja dłużnika. I właśnie w takiej, patowej sytuacji, pojawia się kusząca oferta firm pozabankowych, które oferują szybką, łatwą pożyczkę. Dłużnik podejmuje decyzję sięgnięcia po taką formę pomocy, ponieważ widzi w takim rozwiązaniu wyjście z kłopotów. Za pieniądze uzyskane z pożyczki może spłacić zaległe raty kredytu. Kłopoty z bankiem zostają rozwiązane. Czy jednak? One po prostu zostają na chwilę oddalone, bo przecież zaraz nadejdzie czas spłaty kolejnej raty. A co z zaciągniętą pożyczką? Przecież i te kwoty trzeba będzie oddać. I to najlepiej w terminie, bez zwłoki, która może oznaczać kolejne kłopoty i dodatkowe koszty. Zjawisko, z którym możemy mieć do czynienia w takiej sytuacji nazywane jest spiralą zadłużenia, długi zamiast maleć, rosną, pojawiają się dodatkowe odsetki, a czasem koszty monitów, ponagleń czy te związane z wydłużeniem terminu spłaty pożyczki. Błędne koło się zamyka, a kredytobiorca tkwi w potrzasku. Pożyczka, która miała uratować sytuację, jeszcze bardziej ją skomplikowała.
Co robić, gdy brak środków na spłatę kredytu?
Jeśli nie pożyczka, szybka chwilówka, to co? Co zrobić, gdy raty kredytu trzeba płacić, a nie ma z czego? Dłużnicy wciąż zapominają, że najgorszym dla nich rozwiązaniem jest unikanie wierzyciela i udawanie, że nie dzieje się nic złego. Najlepiej reagować, gdy pojawiają się pierwsze oznaki kłopotów, nie czekać, aż zadłużenie zwiększy się wielokrotnie. Kredytobiorca powinien szukać porozumienia z bankiem, najlepiej na zasadzie restrukturyzacji kredytu, która może znacznie poprawić sytuację dłużnika. Prawo bankowe przewiduje zmianę warunków kredytu, jeśli kredytobiorca z jakichś względów nie może poradzić sobie ze spłatą zobowiązania na wcześniej ustalonych warunkach. Bank stosując swoją własną politykę może zaproponować klientowi zmniejszenie rat, wydłużenie terminu spłaty, wakacje kredytowe i wiele innych rozwiązań, które dają kredytobiorcy czas na wyjście na prostą. Warto próbować negocjacji z bankiem i dobrze jest robić to osobiście, ponieważ wzmacnia to pozycję klienta w oczach banku. Poza tym każdy samodzielnie może wymieniać korespondencję z instytucją, a nawet umówić się na rozmowę osobiście. Dobrze jest wytłumaczyć kompetentnej osobie w banku, na czym polega problem i zaprezentować swoje stanowisko. Takie negocjacje mogą przynieść naprawdę wiele dobrego i mogą uratować dłużnika przed poważnymi kłopotami. Niestety, wciąż wielu kredytobiorców szuka tymczasowych rozwiązań, unika kontaktu z wierzycielem, czekając aż problem rozwiąże się sam. Tak się jednak nie dzieje, a niespłacanie zobowiązań, nie wywiązywanie się z warunków umowy niesie ze sobą szereg negatywnych konsekwencji. Jedną z nich jest wpis do BIK-u, czyli Biura Informacji Kredytowej. Zgromadzone wiadomości na temat nierzetelności dłużnika przekładają się zaś na budowanie negatywnej historii kredytowej, która z kolei nie pozostaje bez znaczenia podczas kolejnych prób podjęcia kredytu. Nie reagując odpowiednio na problemy ze spłata zobowiązań, kredytobiorcy często chwytają się zbawiennego, w ich mniemaniu, środka, jakim są szybkie pożyczki. To, że wiele z nich reklamuje się, jako pożyczki bez BIK, bez zaświadczeń i przy minimum formalności, sprawia, że klient bez wahania sięga po niewielkie kwoty, które służą mu do spłacenia zobowiązań, zaległości w banku. Aby otrzymać pożyczkę wystarczy posiadać dowód, konto w banku, a czasem dostęp do Internetu. Wystarczy wypełnić wniosek, potwierdzić swoją tożsamość i pieniądze w krótkim czasie wpłyną na konto. Potem można je dowolnie rozdysponować. Najczęściej spłacić nimi inne zobowiązanie.
Statystyki
Kto najczęściej sięga po chwilówki i inne pożyczki? Najczęściej są to ludzie młodzi, którzy pieniądze wydają na codzienne potrzeby, czasem emeryci finansujący z pożyczek swoje leczenie. Przeprowadzone badania pokazują, że częściej pożyczają panowie niż panie. Raporty z 2018 roku informują, że firm pożyczkowych funkcjonuje na polski rynku około 400, z czego wiele jest zupełnie małymi podmiotami. Przychody, jedynie kilku największych firm pożyczkowych, to ponad 2 mld złotych rocznie. Te liczby pokazują, jak wiele osób wybiera taką formę finansowania swoich wydatków. Prym w Polsce wiedzie Provident oraz Vivus, pożyczający pieniądze przez Internet. Na wysokiej pozycji plasuje się również, istniejąca zaledwie od kilku lat, Wonga. Statystyki pokazują, że około 60% osób korzystających z chwilówek to osoby młode, które nie przekroczyły 34. roku życia. Klienci firm pożyczkowych często nie sprawdzają nawet ofert banków, ponieważ przede wszystkim zależy im na jak najszybszych pieniądzach. Jednak co piąty klient firm pożyczkowych przyznaje, że odmówiono mu kredytu bankowego. Co dziesiąta szybka pożyczka przeznaczona zostaje na spłatę wcześniejszych kredytów i innych zobowiązań. Z informacji zgromadzonych w BIK wynika, że aż 40% klientów firm pożyczkowych spóźnia się ze spłatą zobowiązań.
Pożyczka a kredyt
Czym różni się pożyczka od kredytu? Wiele osób stosuje wymiennie oba pojęcia, natomiast trzeba mieć świadomość, że oba te produkty znacznie się od siebie różnią. Oczywiście i jedno i drugie pojęcie służy określeniu zaciągniętego długu finansowego. Pierwszą, najważniejszą i zasadniczą różnicą jest to, iż kredyty są zarezerwowane dla banków, a zasady ich udzielania reguluje Prawo bankowe. Do udzielania kredytów banki wykorzystują środki zgromadzone przez ich klientów. Przed uzyskaniem środków pieniężnych, kredytobiorca musi podpisać z bankiem umowę, która zawsze sporządzona jest w formie pisemnej, a w jej treści można znaleźć informacje na temat wielkości udzielonego kredytu, terminu spłaty, wysokości rat, wielkość odsetek. Kredyt nigdy nie jest darmową propozycja pożyczania pieniędzy, klient musi ponosić koszty w formie odsetek, prowizji i innych opłat. Pieniądze przyznawane są na konkretny cel i nigdy w formie gotówkowej. Aby uzyskać kredyt gotówkowy należy złożyć wniosek, niektóre banki umożliwiają jego złożenie przez infolinię lub przez Internet. Warto zapamiętać, że złożenie zbyt wielu wniosków o przyznanie kredytu, w zbyt krótkim czasie może niestety obniżać score i wpływać niekorzystnie na wizerunek kredytobiorcy. Wniosek o przyznanie kredytu należy wypełnić uwzględniając takie dane, jak wysokość dochodu, rodzaj zatrudnienia, a także informacje o zobowiązaniach finansowych (alimenty, pożyczki pozabankowe, inne kredyty itp.) oraz preferowaną kwotę kredytu i wysokość comiesięcznych rat. Im staranniej i dokładniej przygotowany wniosek, tym większe szanse na pozytywne rozpatrzenie prośby kredytobiorcy. Bank wymaga zazwyczaj przedstawienia różnych dokumentów: umowy o pracę, zaświadczenia o zarobkach, wyciągu bankowego poświadczającego comiesięczne wpływy, zaświadczeń z ZUS lub KRUS w przypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Jeśli klient stara się o kredyt w banku, w którym prowadzi również rachunek oszczędnościowy, zazwyczaj jest zwolniony z okazywania dokumentów potwierdzających zatrudnienie lub wpływy na konto. Bank przed przyznaniem kredytu oceni zdolność kredytową klienta, biorąc pod uwagę wiele czynników: miesięczną kwotę dochodów, sumę miesięcznych zobowiązań, ilość osób na utrzymaniu, koszty utrzymania, limity, debety.
Niejednokrotnie banki sprawdzają potencjalnych klientów w BIK, biorąc pod uwagę ocenę punktową (score). Warto więc pracować nad uzyskaniem jak najlepszej oceny, czyli spłacać pożyczki w terminie, nie mnożyć niepotrzebnie zapytań o kredyty, nie nadużywać debetów na koncie. Co, w przypadku kiedy klient stara się o pożyczkę, czy także musi się przygotować na taką procedurę, czy może coś przebiega jednak inaczej? Istnieje kilka zasadniczych różnic, przede wszystkim umowę w formie dokumentowej należy sporządzić, gdy pożyczana kwota przekracza pewną wartość (1000 zł), może więc również zostać zawarta w formie ustnej. Pożyczkodawcą może być instytucja, ale także osoba fizyczna. Pieniądze muszą być jednak własnością pożyczkodawcy. W umowie o pożyczkę nie zostaje podany cel, na który pieniądze będą przeznaczone, ani termin zwrotu, ani cena pożyczki, co oznacza, że może być ona darmowa. Warunki przyznawania pożyczek regulują przepisy Kodeksu Cywilnego. Pożyczkobiorca może przekazać środki w formie gotówki, która od tej pory staje się własnością pożyczającego. Jak widać kredyt jest tańszy, ale jego uzyskanie obwarowane jest większą ilością warunków do spełnienia. Inaczej w przypadku pożyczki, która jest zazwyczaj droższa od kredytu, ale zasady jej udzielania są bardziej liberalne.
Pożyczka a kredyt i punktacja score
Każda firma pożyczająca pieniądze musi się upewnić, że udostępnia je właściwej, odpowiedniej osobie. Musi w jakiś sposób ocenić ryzyko. Banki, które nie obracają własnymi środkami, a jedynie tymi zdeponowanymi przez klientów, muszą zwrócić szczególną uwagę na wiarygodność potencjalnych kredytobiorców, dlatego weryfikują i szacują ryzyko, korzystając np. z możliwości sprawdzenia go w BIK. Dlatego też proszą o zaświadczenia o zarobkach, czy zatrudnieniu itp. Bank musi mieć pewność, że pożyczone pieniądze wrócą do niego. Banki mają obowiązek sprawdzić klienta. Firmy z sektora pozabankowego tworzą zazwyczaj swoją własną politykę odnośnie weryfikacji pożyczkobiorcy. Od ich zarządu, właścicieli zależy, jak rygorystyczne one będą. Banki przeglądają historię kredytową klienta, sprawdzają jego aktualne zobowiązania, firmy pożyczkowe bardziej skupiają się na aktualnych zobowiązaniach. Naturalnie firmy te interesuje także stan majątku klienta czy jego dochody, ponieważ również muszą mieć jakieś zabezpieczenie na wypadek niespłacania pożyczki. Dlatego też firmy pożyczkowe ustalają wyższe oprocentowanie pożyczanej kwoty i różne dodatkowe opłaty. Należy jednak zwrócić uwagę, że coraz więcej firm pożyczkowych rozpoczyna współpracę z BIK, korzystając z możliwości przeglądania historii kredytowej klientów lub wpisywania do rejestru swoich pożyczkobiorców. Jeszcze inaczej działają firmy pożyczkowe, które udzielają chwilówek, czyli mniejszych sum na krótki termin. Te nie korzystają z możliwości sprawdzania klientów, jednak mają doskonale opracowany system naliczania opłat w razie spóźniania się ze spłata. Firmy pożyczkowe stosują również różne metody zabezpieczania swoich pieniędzy, jak np. podpisanie weksla in blanco. Warto w tym miejscu podkreślić, że podstawowy model scoringowy jest zbudowany na bazie informacji pochodzących z sektora bankowego, nie uwzględniający danych z sektora pożyczkowego. Analizy Biura Informacji Kredytowej pokazują, że klienci firm pożyczkowych prezentują wyższe ryzyko kredytowe, 40% z nich posiada zobowiązania przeterminowane ponad 90 dni. Zazwyczaj także to właśnie klienci banków osiągają wyższy scoring niż klienci firm pożyczkowych. Wszystkie te fakty świadczą jedynie o tym, że klienci banków i firm pożyczkowych różnią się pod względem potrzeb i zwyczajów kredytowych.
Pożyczki chwilówki
Jeszcze innymi prawami rządzą się tzw. chwilówki, które z racji tego, że są zazwyczaj małymi kwotami i zaciągane są jedynie na krótki czas, są przydzielane szybciej i łatwiej. Same firmy pożyczkowe chwalą się tym, że udzielają pożyczek bez sprawdzania klienta w BIK, nie żądając zaświadczeń. Rzeczywiście, chwilówkę można otrzymać dość prosto, okazując się najczęściej jedynie dowodem osobistym. W Internecie funkcjonują firmy, które udzielają pożyczek bez wychodzenia z domu. Klient wypełnia wniosek, wysyła i czeka, aż pieniądze trafią na jego konto. Jak zostało wspomniane, z tego typu pomocy korzystają często osoby ze złą historią kredytową, ale również osoby młode, które nie mają jeszcze swoich wpisów w BIK, bo nigdy przedtem nie zaciągały kredytów czy pożyczek. Z takiego rodzaju pożyczek często korzystają osoby zadłużone, czyli te, które mają problemy ze spłatą aktualnych zobowiązań. Najczęściej nie mają szans na uzyskanie kredytu, sięgają zatem po chwilówkę.
Na koniec warto podkreślić jeszcze raz, że pożyczanie w celu spłaty długu nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem. Trzeba bardzo uważać, aby nie wpaść w spiralę długów, czy inaczej mówiąc pętlę kredytową. Warto też dbać o swoją pozytywną historię, budować ją sukcesywnie, aby w przyszłości korzystać z różnych rodzajów finansowania, w tym z kredytu. I jeszcze jedna ważna uwaga, nim zapadnie decyzja o pożyczce, warto pochylić się nad swoją sytuacją finansową, przeanalizować ją i zastanowić się, czy spłacenie rat będzie możliwe. Trzeba także bardzo dokładnie poznać warunki przydzielanego kredytu czy pożyczki, co pozwoli uniknąć wielu komplikacji.
Dodaj komentarz