Spółka jawna jest jednym z rodzajów spółek prawa handlowego, a więc jedną z możliwych form prowadzenia działalności gospodarczej. Jest to spółka osobowa, nie posiadająca osobowości prawnej, co z kolei oznacza, że w stosunku do niej nie mają zastosowania przepisy dotyczące osób prawnych (np. przepisy o podatku dochodowym CIT). Spółka jawna jest formą odpowiednią dla osób z jednej branży, może zostać utworzona przez osoby fizyczne, ale także przez osoby prawne, czyli również przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Spółka jawna może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, występować w sądzie, ponieważ ustawodawca przyznał jej zdolność prawną. Kodeks spółek handlowych wyraźnie formułuje, co powinna zawierać umowa zawarcia spółki jawnej oraz jakie wymagania musi spełniać jej nazwa. Umowa musi posiadać formę pisemną pod rygorem nieważności, nie musi jednak zostać potwierdzona notarialnie. Kodeks wskazuje na elementy umowy, które muszą znaleźć się tam bezwzględnie: nazwa firmy, siedziba, określenie przedmiotu działalności oraz wskazanie na wysokość wkładów wniesionych przez poszczególnych wspólników. Umowa może zawierać również dodatkowe uregulowania, zgodnie z życzeniem osób tworzących spółkę. Jeśli takowe nie zostaną wymienione, należy przyjąć uregulowania Kodeksu spółek handlowych (dotyczy to kwestii takich, jak zasady prowadzenia i reprezentacji spółki, zasady uczestnictwa w zysku itp.). Po sporządzeniu umowy, należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, który wynosi 0,5% od wartości wkładów (jest to obowiązek spółki, a nie każdego wspólnika osobno). Spółka jawna musi zostać zarejestrowana w KRS poprzez wypełnienie i złożenie stosownego wniosku. Procedura ta wiąże się również z koniecznością wniesienia opłaty w wysokości 500 zł. Co istotne, spółka jawna nie powstaje w momencie podpisania umowy, a dopiero z chwilą zarejestrowania jej w KRS.
Majątek spółki jawnej i udział w zyskach
Majątek spółki jawnej powstaje z wkładów, które wnoszą wspólnicy i które mogą przybierać formę pieniężną, jak i niepieniężną. Rodzaj i wielkość wniesionych wkładów musi zostać zapisany w treści umowy spółki jawnej. Jeżeli więc wkładem jest jakaś usługa lub świadczenie, należy dokonać jego wyceny. Majątkiem spółki jest także mienie, które ta nabywa w trakcie swojej działalności, o czym wspomina Kodeks spółek handlowych. Wspólnicy spółki nie tyko partycypują w jej zyskach, ale również poniesionych stratach. Jednakże sposób, w jaki wspólnicy dzielą się zyskami czy biorą odpowiedzialność za zobowiązania jest wewnętrzną kwestią i, jeśli różni się od zapisów Kodeksu, powinien zostać opisany w umowie. I tak, może zostać ustalone, aby zwolnić wspólnika z udziału w stratach, a także aby zróżnicować udział w zyskach czy stratach. Może to być uzależnione np. od wysokości wniesionego wkładu. Co istotne, żaden ze wspólników nie może zostać pozbawiony prawa do udziału w zyskach, zaś jeśli w umowie nie znajdą się szczegółowe wytyczne co do podziału zysków, zastosowanie mają przepisy prawa handlowego spółek. W takiej sytuacji przyjmuje się, że zarówno udział wspólników w zyskach, jak i stratach jest równy i nie ma żadnego odniesienia do wartości wniesionego wkładu. Wspólnik może żądać każdorocznego wypłacenia odsetek od swojego udziału kapitałowego (5%) i może tego wymagać nawet, jeśli spółka poniosła straty. Każdego roku (koniec roku obrotowego) może też żądać podziału i wypłaty całości zysku.
Odpowiedzialność wspólników spółki jawnej
Każdy ze wspólników spółki odpowiada za jej zobowiązania całym swoim majątkiem, jednak w pierwszej kolejności są one realizowane z majątku spółki. Dopiero w sytuacji, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, wierzyciel może dochodzić swoich praw z majątku osobistego wspólników. Jest to tzw. subsydiarna odpowiedzialność wspólników. Odpowiedzialność wspólników w spółce jawnej określa się więc jako solidarną, subsydiarną, osobistą i nieograniczoną.
Jak wygląda opodatkowanie spółki jawnej?
Podatnikiem nie jest spółka lecz każdy wspólnik osobno. Wspólnicy płacą podatek dochodowy od osób fizycznych lub CIT, jeśli wspólnikiem jest osoba prawna. Istnieje możliwość wyboru podatku liniowego lub proporcjonalnego do przychodów. Spółka może być płatnikiem VAT, może rozliczać się w oparciu o książkę przychodów, na zasadzie pełnej księgowości lub ryczałtu ewidencjonowanego. Jeśli wspólnikiem w spółce jawnej jest osoba prawna, spółka ma obowiązek prowadzić pełną księgowość. Jest ona wymagana również w sytuacji, gdy roczny przychód netto przekroczy 2 mln euro.
Prawa i obowiązki wspólników w spółce jawnej
Do podstawowych praw wspólników w spółce jawnej należy prawo do reprezentowania spółki, prowadzenia jej spraw, do równego udziału w zyskach, wypowiedzenia umowy spółki lub żądania jej rozwiązania przez sąd, a przy występowaniu ze spółki do wypłaty udziału. Najważniejsze obowiązki to prowadzenie spraw spółki, powstrzymywanie się od działalności sprzecznej z jej interesem, bycie odpowiedzialnym za zobowiązania spółki. Wśród najważniejszych zalet spółki jawnej należy wymienić prostą, nieskomplikowaną procedurę zakładania, niskie koszty założenia, dowolność w kształtowaniu umowy, brak obowiązku prowadzenia pełnej księgowości (w większości przypadków) czy brak określenia minimalnej wartości wkładu, jak musi zostać wniesiony.
Dodaj komentarz