Wiele ludzkich dramatów jest związanych z niespłaconymi pożyczkami, jak i wypowiedzianymi umowami kredytowymi. Niejednokrotnie na zapomnianych przez dłużnika zaległościach chcą zarobić ich wierzyciele lub firmy windykacyjne, które ten dług odkupiły. Nawet wyjściowo niewielka niedopłata, z biegiem lat, może się znacząco powiększyć. Zostaną do niej doliczone np. odsetki, opłaty windykacyjne oraz koszty komornicze. Znane są historie, że krótko przed tzw. przedawnieniem roszczenia, dłużnik otrzymuje informację o istnieniu wierzytelności, której nie był świadomy i dodatkowo nakaz zapłaty. Zaskoczenie, strach, niewiedza, takie emocje towarzyszą wówczas większości dłużnikom. Odpowiedzią na to jest nowelizacja Kodeksu cywilnego, która weszła w życie dnia 9 lipca 2018 r.
Termin przedawnienia
Zgodnie z przepisem art. 117.§1. Kodeksu cywilnego, majątkowe roszczenia majątkowe, poza wyjątkami wymienionymi w ustawach, ulegają przedawnieniu. Aktualnie, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat. W przypadku roszczeń dotyczących świadczeń okresowych (np. za czynsz najmu lub dzierżawę) i roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej okres przedawnienia to trzy lata. Należy jednak pamiętać, że koniec terminu przedawnienia przypada w ostatnim dniu roku kalendarzowego. Powyższe nie ma zastosowania, jeśli termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Czas przedawnienia zaczyna się liczyć od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Nie ma możliwości, aby terminy przedawnień były skracane lub wydłużane przez czynność prawną. Chcemy podkreślić, że jeżeli termin przedawnienia upłynął, to osoba w stosunku do której kierowane jest żądanie zapłaty, może się uchylić od zaspokojenia danego roszczenia, chyba że podejmie decyzję o zrzeczeniu się skorzystania z zarzutu przedawnienia.
Rola sądu w sprawach o przedawnienie roszczeń
W przeważającej większości przypadków, w momencie w którym minął termin przedawnienia, wierzyciel nie może domagać się zaspokojenia roszczeń skierowanych wobec konsumenta. Kodeks cywilny przewiduje jednak i taką sytuację, kiedy sąd kierując się względami słuszności, po rozważeniu interesów obu stron, może nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia. Przed podjęciem decyzji, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim: długość terminu przedawnienia, czas jaki minął od dnia upływu terminu przedawnienia do dnia dochodzenia roszczenia oraz okoliczności, które sprawiły, że wierzyciel nie dochodził swoich roszczeń w określonym przez przepisy prawa czasie.
Zawieszenie biegu przedawnienia
W Kodeksie cywilnym wyróżniona została grupa roszczeń, wobec których bieg przedawnienia ulega zawieszeniu lub nie rozpoczyna się wcale. Mowa tu o:
- roszczeniach przysługujących dzieciom przeciwko rodzicom – przez okres trwania władzy rodzicielskiej;
- roszczeniach przysługujących osobom, które nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym nad nimi opiekę- – przez czas sprawowania opieki;
- roszczeniach przysługujących jednemu małżonkowi przeciwko drugiemu – w czasie trwania małżeństwa;
- roszczeniach, których uprawniona do tego osoba nie mogła dochodzić w związku z istnieniem siły wyższej uniemożliwiającej jej działanie – przez czas trwania owej przeszkody.
Przerwanie biegu przedawnienia
Poza zawieszeniem biegu przedawnienia, może dojść do jego przerwania. Dzieje się tak za sprawą czynności przed sądem lub innym organem upoważnionym do rozpatrywania spraw lub egzekwowania określonych roszczeń, a także przed sądem polubownym, które zostały podjęte w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Bieg przedawnienia przerywa się, jeżeli osoba, przeciwko której roszczenie jest wystosowane, uzna to roszczenie. Podobny skutek przynosi wszczęcie mediacji. Po każdym przerwaniu przedawnienia, biegnie ono od nowa. Jeżeli do przerwania doszło w związku z postępowaniem sądowym, administracyjnym lub w wyniku mediacji to bieg przedawnienia zostaje wstrzymany do czasu zakończenia postępowania.
Roszczenie wobec osoby ubezwłasnowolnionej
W przypadku przedawnienia wobec osoby niemającej pełnej zdolności do czynności prawnych lub takiej, w stosunku do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, przedawnienie nie może zakończyć się wcześniej niż po dwóch latach od dnia ustanowienia dla tej osoby przedstawiciela ustawowego albo od dnia ustania przyczyny jego ustanowienia. Zdarzyć się może, że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Wówczas bieg takiego przedawnienia zaczyna się liczyć od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego, opcjonalnie od dnia, w którym ustała przyczyna jego ustanowienia.
Egzekucja z rachunku bankowego
Niejednokrotnie w ramach egzekucji należności, komornicy zajmują rachunki bankowe dłużników. Może się jednak okazać, że do egzekucji doszło niesłusznie, gdyż np. dług został już spłacony lub roszczenie uległo przedawnieniu. W takiej sytuacji osoba, której środki zostały zablokowane, ma szansę w ciągu siedmiu dni wnieść powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, wyjaśnić okoliczności całej sprawy i tym samym zatrzymać przekazanie pieniędzy na konto komornika. Zwracamy uwagę, że ów siedmiodniowy okres nie dotyczy egzekucji bieżących zobowiązań alimentacyjnych oraz renty na rzecz osoby poszkodowanej przez dłużnika. Przekazanie komornikowi pieniędzy na te cele odbywa się bezzwłocznie. Regulacje w zakresie czasu, w jakim bank przelewa środki pieniężne z zajętego rachunku na rachunek komornika, znajdują się w Kodeksie postępowania cywilnego (Art. 889.).
Jak to było przed dniem 8 lipca 2018r.?
W niedalekiej przeszłości, tj. przed dniem, kiedy opisane powyżej przepisy zaczęły obowiązywać, termin przedawnienia wynosił dziesięć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowa i tych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, tak jak obecnie- trzy lata. Przed dniem 8 lipca 2018 r. nawet wówczas, gdy termin przedawnienia roszczenia upłynął a doszło do postępowania sądowego, to sąd mógł tę przesłankę uwzględnić tylko, jeżeli dłużnik z własnej inicjatywy podniósł zarzut przedawnienia. Bez podniesienia zarzutu przedawnienia dłużnik nie mógł uwolnić się od obowiązku zapłaty nawet przedawnionego zobowiązania.
Dodaj komentarz