Podstawą ogłoszenia upadłości firmy jest jej niewypłacalność. Natomiast zasadniczym celem postępowania upadłościowego jest zaspokojenie wierzycieli i ich ochrona. Ustawodawca nakazuje przedsiębiorcy złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w ciągu 30 dni od wystąpienia okoliczności, opisanych w ustawie z dnia 28 lutego 2003r. Prawo upadłościowe.
Zobowiązani do zgłoszenia wniosku
Głównym zobowiązanym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest niewypłacalny dłużnik. Ma to największe znaczenie w przypadku firm jednoosobowych, gdyż ich właściciele są jedynymi osobami, na których ciąży ten obowiązek. Jeżeli chodzi o spółki, zobowiązanych do złożenia wniosku podmiotów może być nawet kilka lub więcej. Generalnie, na mocy Prawa upadłościowego obowiązek taki ma każdy, kto ma prawo do reprezentowania dłużnika i prowadzenia jego spraw, samodzielnie lub z łącznie z innymi osobami. Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na każdym z tych podmiotów niezależnie, natomiast jeżeli złoży go jeden z nich, obowiązek złożenia go przez pozostałe podmioty zostaje zniesiony.
Sąd, mimo złożenia wniosku, choćby był kompletny i złożony w wymaganym terminie, nie zawsze ogłosi upadłość. Faktyczne ogłoszenie upadłości firmy nie jest bowiem możliwe, jeżeli jej majątek jest niewystarczający na pokrycie minimum kosztów postępowania. Jednak w świetle Prawa upadłościowego nie ma to znaczenia – nawet jeżeli dłużnik nie dysponuje dostatecznymi środkami, umożliwiającymi przeprowadzenie postępowania upadłościowego, obowiązek złożenia wniosku wciąż istnieje. Ciąży na każdej z wymienionych w ustawie osób i ponoszą one odpowiedzialność za niewykonanie tego obowiązku.
Odpowiedzialność odszkodowawcza
Niedopełnienie obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości firmy skutkuje odpowiedzialnością cywilnoprawną zobowiązanych. Jeżeli wierzyciel doznał z tego tytułu szkody, to odpowiedzialność za nią ponoszą osoby zobowiązane. Zachodzi domniemanie, że szkoda jest równa niezaspokojonej wierzytelności. Zwolnienie z odpowiedzialności cywilnoprawnej jest jednak możliwe. Osoba, na której spoczywał obowiązek złożenia wniosku, musi wykazać, że niezłożenie go w wymaganym terminie było niezawinione. Zobowiązany nie poniesie odpowiedzialności również wówczas, jeżeli w zakreślonym terminie zostało wdrożone wobec dłużnika postępowanie restrukturyzacyjne.
W przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością zastosowanie ma także art. 299 kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym członkowie zarządu spółki odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania w razie bezskuteczności egzekucji z jej majątku, o ile nie zostanie złożony w terminie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki.
Zakaz prowadzenia działalności
Jest to konsekwencja grożąca osobom zobowiązanym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości firmy niezależnie od odpowiedzialności odszkodowawczej. Art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego mówi: Sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, która ze swojej winy:
- będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości albo
1a) faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika, istotnie przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, albo
- po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg rachunkowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, w tym danych w postaci elektronicznej, do których wydania lub wskazania była obowiązana z mocy ustawy, albo
- jako upadły po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo
- jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.
Mimo to niezłożenie lub nieterminowe złożenie wniosku nie zawsze musi skutkować powyższym zakazem. Sąd bada stopień zawinienia zobowiązanego oraz jego działania, zwłaszcza czy przyczynił się do zmniejszenia wartości majątku dłużnika. Ponadto postępowanie o wydanie zakazu prowadzenia działalności musi być wszczęte przez podmiot do tego uprawniony, np. syndyka masy upadłościowej bądź wierzyciela. Niemniej, jeżeli sąd takie postanowienie wyda, może ono spowodować daleko idące konsekwencje wobec zobowiązanego, mogące trwać nawet po zakończeniu postępowania upadłościowego dłużnika.
Odpowiedzialność karna
Jest to najsurowsza sankcja, wynikająca z niezłożenia lub nieterminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości firmy. Dotyczy jednak wyłącznie członków zarządu i likwidatorów spółek prawa handlowego. Art. 586 kodeksu spółek handlowych stanowi, że: „Kto, będąc członkiem zarządu spółki albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku”.
Dodaj komentarz