Windykacja to działania pozasądowe, których celem jest polubowne rozstrzygnięcie sprawy z dłużnikiem. Skup wierzytelności przez firmy, które specjalizują się w windykacji, jest zyskownym biznesem, bowiem firma taka pobiera znaczny procent odzyskanej należności. Przy większych zadłużeniach gra toczy się niekiedy o bardzo duże pieniądze.
Weryfikacja dłużnika
Dłużnika może wpisać na „czarną listę” każdy przedsiębiorca bądź jednostka samorządu terytorialnego na określonej podstawie prawnej. Może to być np. umowa (stosunek prawny) lub wyrok sądu (tytuł wykonawczy). Konsekwencje wpisania do rejestru zadłużenia są dotkliwe: informacja o tym fakcie zostaje przesłana do banków i innych instytucji finansowych, co wiąże się z uniemożliwieniem zaciągnięcia kredytu. Dłużnik może mieć kłopot z podpisaniem umowy o świadczenie usług w abonamencie (telefon komórkowy, media) lub z wynajęciem mieszkania. Nie będzie mógł być zatrudniony w niektórych obszarach służby państwowej, kandydować w wyborach do władz, może mieć trudności z dalszym prowadzeniem działalności gospodarczej.
Wierzyciel może upominać się o wykonanie zobowiązania przez dłużnika w formie pisemnych wezwań do zapłaty lub telefonicznie. Jeżeli dłużnik lekceważy te wezwania, wierzyciel może zdecydować się na powierzenie odzyskania swojej należności firmie windykacyjnej, wybierając odzyskanie mniejszej kwoty, zamiast utraty całości.
Istota działania windykatora
Zadaniem windykatora jest nakłonienie dłużnika do szybkiego uregulowania zobowiązania, zanim wierzyciel skieruje sprawę na drogę sądową. Windykator nie musi posiadać specjalistycznego wykształcenia ani państwowych uprawnień. Powinien za to odznaczać się dużymi zdolnościami negocjacyjnymi i wyróżniać się siłą perswazji. Musi być nie tylko odporny na stres, ale także być osobą o wysokim stopniu asertywności i chętną na nowe wyzwania. Windykatorzy pracują na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej lub własnej działalności gospodarczej.
Windykator działa w imieniu wierzyciela. Może podjąć wstępne działania już na etapie opóźnienia w spłacie zobowiązania. Dłużnik zaczyna odbierać korespondencję z ponagleniami do zapłaty i odbierać telefony od windykatora. Jest to sygnał do podjęcia kontaktu z wierzycielem i rozpoczęcia negocjacji spłaty zobowiązania, a tym samym do polubownego rozwiązania sprawy. Jeżeli dłużnik zlekceważy ten etap postępowania, może się narazić na proces sądowy i egzekucję komorniczą.
Czynności niedozwolone
Wielu windykatorów wykorzystuje fakt, że dłużnicy nie znają prawa i uciekają się do podejmowania czynności niezgodnych z prawem. Lista takich działań jest dość długa, wśród nich nie tylko wykroczenia, ale nawet przestępstwa. Oto najczęściej popełniane przez windykatorów czyny bezprawne:
- Zastraszanie dłużnika. Windykator nie może grozić dłużnikowi sądem, policją, komornikiem bądź innymi sankcjami. Może jedynie, broniąc swoich interesów, zwrócić się o pomoc do policji lub zawiadomić prokuraturę o popełnieniu przestępstwa przez dłużnika, o ile dysponuje wiarygodnymi informacjami w tej kwestii.
- Wejście do domu dłużnika. Nie ma żadnych przepisów, na mocy których windykator mógłby wejść do domu dłużnika bez jego zgody. W przypadku wtargnięcia windykatora do mieszkania dłużnika, ten ma prawo wezwać policję i zastosować działania chroniące nienaruszalność mieszkania, w tym także obronę konieczną. Windykator nie ma również prawa wejść do domu dłużnika celem oszacowania jego majątku i wypytywania o mienie znajdujące się w mieszkaniu, jak też i o środki pieniężne zgromadzone na kontach bankowych.
- Powiadamianie pracodawcy dłużnika o zadłużeniu. Windykator nie posiada żadnych uprawnień do rozmów na temat zadłużenia z osobami trzecimi. Naruszenie tej zasady jest złamaniem tajemnicy bankowej i może skutkować wszczęciem postępowania karnego, zarówno wobec firmy windykacyjnej, jak i wobec banku, który udostępnił dane o zadłużeniu. Nie ma znaczenia forma, w jakiej windykator zawiadomił pracodawcę dłużnika – telefonicznie, korespondencyjnie czy osobiście.
- Naliczanie dodatkowych opłat do zadłużenia. Windykator nie ma prawa obciążać dłużnika żadnymi dodatkowymi kosztami postępowania windykacyjnego. Nie ma takich uprawnień również wierzyciel. Jedynym dodatkowym obciążeniem są odsetki ustawowe lub umowne. W dalszej kolejności, w postępowaniu sądowym, dłużnik może zostać obciążony kosztami procesu, zastępstwa procesowego, korespondencji, itp. Będą to jednak zwykłe koszty, jakimi obciąża się normalnie przegraną stronę procesu. Natomiast naliczanie przez windykatora innych opłat nosi znamiona wyłudzenia.
- Tzw.: „dzikie egzekucje”. Windykator nie jest uprawniony do prowadzenia egzekucji bezpośredniej. Zatem nie mają mocy prawnej pisemne ostrzeżenia o „natychmiastowym wszczęciu” takiej egzekucji. Działalność windykacyjna nie jest uregulowana specjalnymi przepisami, nie wymaga licencji ani zezwoleń. Zatem ograniczenia windykatora w kontakcie z dłużnikiem podlegają przepisom Kodeksu karnego, a wszelkie naruszenia dóbr dłużnika (majątek, cześć, nietykalność cielesna) powinny być zgłoszone policji lub prokuraturze.
Windykacja polubowna i sądowa
Windykacja polubowna nazywana jest także miękką. Na tym etapie odbywają się negocjacje windykatora z dłużnikiem. Kolejność działań jest następująca:
- Ustalenie danych dłużnika,
- Skierowanie do dłużnika wezwania do zapłaty – w formie pisemnej,
- Prowadzenie negocjacji telefonicznych,
- Sporządzenie dokumentów rejestrowych dłużnika,
- Uzyskanie od dłużnika uznania długu – w formie pisemnej,
- Podpisanie planu spłat, określenie wysokości rat i terminów płatności.
Jeżeli dłużnik nie wywiązuje się z tak podpisanej ugody, windykator podejmuje następną próbę polubownego rozstrzygnięcia sprawy. Dopiero w przypadku kolejnego niedotrzymania przez dłużnika warunków rozpoczyna się postępowanie sądowe.
Przed sądem stronami postępowania są dłużnik i wierzyciel (i/lub ich pełnomocnicy). Rolą windykatora jest natomiast przygotowanie dokumentacji dla wierzyciela (wezwanie do zapłaty, kopie faktur z potwierdzeniem zgodności z oryginałem, pisemne uznanie przez dłużnika niezapłaconych należności) i – ewentualnie – doradztwo w kwestii wyboru komornika, którego działalność jest najskuteczniejsza.
Kolejność działań windykacji sądowej jest następująca:
- Sporządzenie dokumentacji należności,
- Złożenie w sądzie wniosku o egzekucję należności,
- Postępowanie sądowe zakończone postanowieniem o egzekucji,
- Egzekucja komornicza.
Egzekucja nie odbywa się automatycznie po zapadnięciu orzeczenia sądu. Przede wszystkim musi ono stać się prawomocne. Następnie należy złożyć w kancelarii komorniczej wniosek wraz z powołaniem się na prawomocny tytuł wykonawczy, w którym podaje się wysokość należności oraz wskazuje, jakie składniki majątku dłużnika można zająć (konto bankowe, majątek ruchomy lub nieruchomy). Dopiero wówczas komornik rozpoczyna czynności egzekucyjne.
Czas trwania postępowania
Standardowo umowa z firmą windykacyjną podpisywana jest na okres 45 dni. Jeżeli dojdzie do porozumienia z dłużnikiem i zobowiąże się on do ratalnej spłaty zadłużenia, umowę przedłuża się na czas spłaty całości tego zadłużenia.
Jeżeli dojdzie do windykacji sądowej, umowa zostaje przedłużona o trzy miesiące. Natomiast nie ustala się czasu postępowania dla egzekucji komorniczej, bowiem jest ona uzależniona od sytuacji finansowej dłużnika i efektywności komornika. W postępowaniu nakazowym sąd orzeka w terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie od dnia złożenia wniosku.
Dodaj komentarz