Przeważająca większość dłużników, ogłaszających upadłość konsumencką, to dłużnicy zaciągający zobowiązania względem banków. Wystarczy jeden zaciągnięty kredyt, który pewnego dnia, wobec np. utraty pracy, przestaje być spłacany. Do ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie jest to jednak powód wystarczający. Ważne są także okoliczności, w jakich zobowiązanie zostało zaciągnięte.
Przesłanki ogłoszenia upadłości konsumenckiej
Podstawową przesłanką ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest niewypłacalność dłużnika. Ustawa Prawo upadłościowe jasno definiuje stan niewypłacalności:
Art. 11. 1. Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
1a. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Zatem, jeżeli dłużnik będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, zaprzestał spłacania kredytu bankowego i stan ten trwa powyżej trzech miesięcy – może złożyć w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jednakże nie oznacza to, że sąd tę upadłość ogłosi. Nie dzieje się to automatycznie, bowiem sąd bada okoliczności wystąpienia niewypłacalności i – zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe:
Art. 4914 . 1. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Przykładem działania umyślnego jest sytuacja, w której dłużnik zaciągnął kredyt mimo świadomości, że nie będzie w stanie go spłacić. Natomiast rażącym niedbalstwem jest np. bezpodstawne wypowiedzenie przez dłużnika umowy o pracę lub jej porzucenie w sytuacji, kiedy ma on kredyt do spłacenia.
Specyficzną sytuacją jest tzw. pętla kredytowa, czyli zaciąganie nowych zobowiązań w sytuacji, kiedy są trudności ze spłatą już istniejącego. Dłużnik zaciąga tzw. chwilówkę na spłatę raty kredytu, następnie kolejną na spłatę poprzedniej, itd. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) takich pożyczek jest bardzo wysoka, niekiedy dochodzi do 2000 (dwóch tysięcy) procent. Sprawia to, że zadłużenie, zamiast się zmniejszać, rośnie i w końcu dłużnikowi przestaje wystarczać pieniędzy nawet na spłatę kolejnej raty kredytu bankowego. Nie należy doprowadzać do takiej sytuacji, bowiem sąd może takie postępowanie uznać za wyczerpujące treść cytowanego art. 4914 i w rezultacie oddalić wniosek.
Po ogłoszeniu upadłości
Jeżeli sąd ogłosi upadłość konsumencką dłużnika, wówczas wszystkie jego zobowiązania, nawet te, które do tej pory spłacał terminowo, stają się wymagalne. Przykładowo, dłużnik zakupił na raty telewizor i spłacał te raty terminowo, również po złożeniu w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości. Umowa kredytu lub pożyczki pozostawała w mocy i w ustalonych wcześniej terminach wymagalne stawały się poszczególne raty, nie zaś cała pozostała do uregulowania należność. Z chwilą ogłoszenia upadłości całe zobowiązanie staje się wymagalne, czyli płatne natychmiast i w pełnej wysokości. Dłużnik nie może już go spłacać – rolę tę przejmuje syndyk masy upadłościowej.
Zanim jednak dłużnik zdecyduje się złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, powinien podjąć próbę porozumienia się z bankiem, bowiem być może istnieje szansa na zawarcie ugody. Można negocjować z bankiem korzystniejsze warunki spłaty, np. rozłożenie kredytu na więcej niższych rat, przerwę w spłacie na określony czas, itp. Zawsze lepiej jest rozwiązać problem polubownie, bez wszczynania postępowania sądowego.
Jeżeli bank nie zechce przychylić się do propozycji dłużnika, pozostaje złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jest to o tyle korzystne dla dłużnika, że w razie ogłoszenia upadłości ustaje naliczanie odsetek, a więc wysokość zobowiązania nie narasta. Oprócz tego ogłoszenie upadłości umożliwia częściowe albo nawet całkowite umorzenie zadłużenia.
W przypadku posiadania kredytu hipotecznego ogłoszenie upadłości kredytobiorcy nie zmienia sytuacji hipoteki – trwa ona nadal. Bank nie musi zgłaszać wierzytelności w toku postępowania, bowiem zostaje ona umieszczona z urzędu na liście przez syndyka. Natomiast kwota, uzyskana po zlicytowaniu nieruchomości, zostanie przeznaczona w pierwszej kolejności na spłatę kredytu hipotecznego, po potrąceniu kosztów postępowania.
Nowy kredyt po ogłoszeniu upadłości
Zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe:
Art. 49118 . 1. W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych, dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek upadłego, może wyrazić zgodę na dokonanie albo zatwierdzić dokonanie czynności prawnej, o której mowa w ust. 1.
Dłużnik nie może zatem zaciągnąć kredytu ani dokonywać zakupów ratalnych bez zgody sądu. Natomiast nie ma przepisu, który zakazywałby udzielania kredytów osobom oddłużonym w procesie postępowania upadłościowego, aczkolwiek może się zdarzyć, że bank odmówi udzielenia kredytu z uwagi na złą historię klienta. W każdym razie, jeżeli kredyt zostanie przyznany, bank z pewnością będzie traktował klienta bardziej rygorystycznie.
Dodaj komentarz