W toku postępowania upadłościowego lista wierzytelności jest najważniejszym z dokumentów, które sporządza syndyk masy upadłościowej. Jest zasadniczym warunkiem skutecznego zakończenia postępowania, ponadto określa liczbę uczestniczących w nim wierzycieli – podmiotów uprawnionych do udziału w podziale środków, jakie zostaną uzyskane z likwidacji masy upadłościowej.
Procedura i terminy
Zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe:
Art. 244. Termin sporządzenia listy wierzytelności
Po upływie terminu do zgłoszenia wierzytelności i sprawdzeniu zgłoszonych wierzytelności syndyk niezwłocznie sporządza listę wierzytelności, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu okresu przewidzianego do zgłaszania wierzytelności.
Syndyk masy upadłościowej powinien rozpocząć sporządzanie listy wierzytelności niezwłocznie po ich zgłoszeniu i sprawdzeniu. Wprawdzie ustawa wskazuje termin dwumiesięczny, jednak nie jest to termin zawity, a tzw. instrukcyjny i dlatego często bywa przekraczany.
Wierzyciele, po obwieszczeniu orzeczenia upadłości konsumenckiej dłużnika, zgłaszają wierzytelności do sądu upadłościowego, który wydał orzeczenie i prowadzi postępowanie. Zgłoszenia dokonuje się w dwóch egzemplarzach, w terminie 30 dni od daty ogłoszenia upadłości dłużnika w Centralnym Rejestrze Upadłości i Restrukturyzacji. Uwaga: do czasu utworzenia tego Rejestru, czyli do 1 lutego 2018 roku, ogłoszenia i wezwania do składania wierzytelności były publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Wierzytelność, aby mogła zostać zgłoszona, musi spełniać następujące warunki:
- Być wierzytelnością majątkową
- Podlegać zaspokojeniu z masy upadłościowej
- Istnieć w chwili ogłoszenia upadłości konsumenckiej.
Sędzia-komisarz weryfikuje poprawność formalną zgłoszenia, po czym najpóźniej w terminie dwóch tygodni przekazuje jeden egzemplarz syndykowi celem sprawdzenia istnienia danej wierzytelności. Syndyk bada prawdziwość zgłoszonej wierzytelności i jej wysokość w księgach rachunkowych i innych dokumentach dłużnika, we wpisach i rejestrach ksiąg wieczystych i wzywa dłużnika w oznaczonym terminie do uznania bądź odrzucenia tej wierzytelności. Jeżeli brak jest potwierdzenia zgłoszonej wierzytelności w dokumentach, syndyk wyznacza wierzycielowi termin jednego tygodnia do złożenia dokumentów, wskazanych w zgłoszeniu wierzytelności, pod rygorem odmowy jej uznania. Termin ten jest zawity, tzn. nie podlega przedłużeniu ani przywróceniu. Jednak syndyk masy upadłościowej może uwzględnić dokumenty, złożone po terminie, o ile nie będzie to skutkowało opóźnieniem przekazania listy sędziemu-komisarzowi.
Zgłoszenie wierzytelności jest wolne od opłaty sądowej.
Jeżeli wierzytelność była zabezpieczona hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym lub skarbowym, hipoteką morską lub w inny sposób, będzie umieszczona na liście wierzytelności z urzędu.
Listę wierzytelności sporządza się w każdym postępowaniu upadłościowym. Nie ma przy tym znaczenia, czy wierzyciele zgłosili swoje wierzytelności. W sytuacji, kiedy żadna wierzytelność nie została zgłoszona, ani nie została umieszczona na liście z urzędu, lista wierzytelności zawiera stwierdzenie syndyka masy upadłościowej o treści: Suma uznanych wierzytelności wynosi 0,00 zł (zero złotych) ze względu na brak zgłoszeń wierzytelności, jak również brak podstaw do umieszczenia wierzytelności z urzędu.
Syndyk masy upadłościowej, po sporządzeniu listy wierzytelności, przekazuje ja sędziemu-komisarzowi. Ten dokonuje jej zatwierdzenia na mocy postanowienia, przy czym może przedtem tę listę uzupełniać lub zmieniać w zależności od zaistniałych okoliczności. Natomiast jeżeli zgłoszono wierzytelności już po przekazaniu przez syndyka listy sędziemu-komisarzowi, syndyk sporządza jej uzupełnienie.
Zaskarżenie listy wierzytelności
Co do zasady, listę wierzytelności sporządza syndyk na podstawie zgłoszeń wierzytelności, informacji dłużnika i wydanych przez niego dokumentów. Z uwagi na fakt, że syndyk nie jest związany stanowiskiem zarówno wierzycieli, jak i dłużnika, ustawodawca umożliwia zaskarżenie decyzji syndyka w kwestii uznania lub odmowy uznania wierzytelności.
Według ustawy Prawo upadłościowe:
Art. 256. 1. W terminie dwóch tygodni od dnia obwieszczenia, o którym mowa w art. 255 ust. 2, wierzyciel może złożyć do sędziego-komisarza sprzeciw co do:
1) uznania wierzytelności – w przypadku wierzyciela umieszczonego na liście wierzytelności;
2) odmowy uznania wierzytelności – w przypadku wierzyciela, któremu odmówiono uznania zgłoszonej wierzytelności.
2. W tym samym terminie sprzeciw przysługuje upadłemu, o ile projekt nie jest zgodny z jego wnioskami lub oświadczeniami. Jeżeli upadły nie składał oświadczeń, mimo iż był do tego wezwany, może zgłosić sprzeciw tylko wtedy, gdy wykaże, że nie złożył oświadczeń z przyczyn od niego niezależnych.
Sprzeciw może dotyczyć również kategorii, w której wierzytelność powinna zostać zaspokojona. Składa się go do sędziego-komisarza, w terminie dwóch tygodni od daty ukazania się obwieszczenia o złożeniu listy wierzytelności w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, przy czym dzień ukazania się nie jest wliczany do biegu terminu. O zachowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego.
Sprzeciw powinien mieć formę pisma sądowego ze wszystkimi stosownymi oznaczeniami, ponadto musi zawierać oznaczenie skarżonej wierzytelności, wniosek odnośnie uznania lub odmowy uznania wierzytelności oraz uzasadnienie i wskazanie dowodów na poparcie wniosku. Opłata sądowa za sprzeciw wynosi 5 proc. wartości przedmiotu sporu, czyli kwoty skarżonej wierzytelności.
Wniesienie sprzeciwu po upływie przepisanego terminu skutkuje jego odrzuceniem na mocy postanowienia sędziego-komisarza. Na to postanowienie przysługuje zażalenie; jednak nie ma przepisu, który jednoznacznie przewiduje możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie o odrzuceniu sprzeciwu, dlatego według niektórych interpretacji zażalenie nie przysługuje. Natomiast bezspornie odrzucony zostaje sprzeciw nieopłacony lub nienależycie opłacony oraz niespełniający wymogów formalnych i merytorycznych. W takich wypadkach sędzia-komisarz wzywa do uzupełnienia braków w terminie jednego tygodnia, ze wskazaniem tych braków i sposobu ich uzupełnienia. Sprzeciw może zostać uzupełniony tylko jeden raz.
Odpis sprzeciwu doręcza się syndykowi, dłużnikowi i wierzycielowi, którego wierzytelności dotyczy. Na sprzeciw przysługuje wniesienie odpowiedzi w terminie, zakreślonym przez sędziego-komisarza, nie krótszym niż tydzień.
Prawidłowo wniesiony sprzeciw podlega rozpoznaniu w terminie dwóch miesięcy od dnia wniesienia. Nie jest to termin zawity, a instrukcyjny. Rozpoznania dokonuje sędzia-komisarz, jego zastępca albo inny wyznaczony sędzia, na posiedzeniu niejawnym, choć w razie potrzeby może zostać wyznaczona rozprawa. O jej terminie powiadamiany jest syndyk, dłużnik, wierzyciel, który wniósł sprzeciw i wierzyciel, którego wierzytelności dotyczy sprzeciw. Ich niestawiennictwo, choćby było usprawiedliwione, nie wstrzymuje rozpoznania sprzeciwu i wydania postanowienia. Na to postanowienie przysługuje zażalenie syndykowi, dłużnikowi i każdemu z wierzycieli.
Dłużnikowi przysługuje prawo złożenia sprzeciwu wyłącznie wówczas, jeżeli treść listy wierzytelności jest niezgodna z jego wnioskami lub oświadczeniami. Jeżeli dłużnik nie składał żadnych oświadczeń mimo wezwań, ma prawo zgłosić sprzeciw jedynie wtedy, gdy wykaże, że przyczyna niezłożenia przez niego oświadczeń jest usprawiedliwiona (np. choroba, wypadek losowy).
Dodaj komentarz