Poręczenie jest to czynność prawna, dokonana jako jedna z możliwości zabezpieczenia spłaty kredytu, obok hipoteki lub ubezpieczenia. Banki zwykle zwracają się o przedstawienie poręczyciela (jednego lub więcej) w przypadku kredytobiorcy, którego historia kredytowa w BIK S.A. jest niezbyt poprawna, ewentualnie kiedy ubiega się o kredyt po raz pierwszy.
Kto może zostać poręczycielem?
Zasadniczo może to być każda osoba, która ma ukończone 18 lat i wystarczającą zdolność kredytową. Koniecznym warunkiem jest posiadanie stałych dochodów miesięcznych. Może to być wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, dochody z własnej działalności gospodarczej, z wykonywania wolnego zawodu, ale także emerytura lub renta, jeżeli jest odpowiednio wysoka. Kandydat na żyranta musi mieć pozytywną historię kredytową w BIK S.A., nie mieć jakiegokolwiek zadłużenia ani zajęć komorniczych.
Poręczycielem nie musi być członek rodziny kredytobiorcy, aczkolwiek zazwyczaj wybierane są jako żyranci krewni – najczęściej rodzice lub rodzeństwo.
Czy udzielić poręczenia?
Poręczyciel, czyli żyrant, to osoba, która odpowiedzialna jest za spłatę kredytu w takim samym stopniu jak kredytobiorca. Wcześniej bank ocenia jego sytuację finansową i bada, czy jego zdolność kredytowa pozwala na poręczenie. Dlatego osoba, która ma być poręczycielem musi okazać w banku zaświadczenie o dochodach i udzielić informacji o wszystkich zobowiązaniach, jakie posiada. Po pozytywnej weryfikacji następuje podpisanie umowy na mocy, której poręczyciel zobowiązuje się spłacić kredyt, jeżeli główny kredytobiorca tego nie zrobi. Zasady prawne poręczenia reguluje Kodeks cywilny.
Jeżeli poręczyciel nie wywiąże się z umowy w przypadku, kiedy niesolidny kredytobiorca zaprzestanie spłacania kredytu, wówczas bank może solidarnie domagać się pieniędzy od obu stron, albo może je obie pozwać czy dochodzić od nich spłaty. Komornik wkracza dopiero na samym końcu, gdy już ma tytuł wykonawczy przeciwko dłużnikowi lub poręczycielowi. Komornik może zająć wynagrodzenie i majątek kredytobiorcy, jak i poręczyciela. Zatem poręczenie kredytu jest bardzo poważnym zobowiązaniem finansowym, mającym wpływ na zdolność kredytową poręczyciela. Niemal wszystkie banki, obliczając zdolność kredytową żyranta, uwzględniają również procentową część wysokości raty poręczonego kredytu jako stałe miesięczne zobowiązanie. Dlatego udzielenie poręczenia należy zawsze dobrze przeanalizować w aspekcie ewentualnych konsekwencji, które mogą się okazać bardzo dotkliwe, zwłaszcza jeżeli poręczyciel sam zamierza w przyszłości ubiegać się o kredyt.
W sytuacji, kiedy kredytobiorca, spłacający kredyt w ustalonych terminach przedstawi bankowi inną formę jego zabezpieczenia (np. hipotekę), bank może wyrazić zgodę na zwolnienie poręczyciela z jego obowiązków. Nie ma natomiast takiej możliwości w przypadku niedotrzymania terminu spłaty przez kredytobiorcę.
O co powinien zadbać poręczyciel?
Zawsze należy dokładnie zapoznać się z warunkami umowy o poręczenie. W przypadku niezrozumienia którejkolwiek klauzuli warto poprosić pracownika banku o przystępne objaśnienie. Co do samej umowy, trzeba szczególnie:
- Ustalić zakres odpowiedzialności. Istnieje możliwość zastrzeżenia odpowiedzialności jedynie za część kredytu albo za jego kwotę główną – bez odsetek i wszelkich pozostałych opłat,
- Ustalić okres żyrowania, w jakim poręczyciel będzie ponosił odpowiedzialność za spłatę kredytu, gdyby kredytobiorca główny nie wywiązał się ze zobowiązania,
- Zastrzec natychmiastowe poinformowanie przez bank o jakichkolwiek opóźnieniach spłat ze strony kredytobiorcy, aby jak najszybciej podjąć działania zmierzające do rozwiązania problemu,
- Korzystać z prawa wglądu do aktualnej spłaty zadłużenia oraz z prawa zażądania od banku informacji o stanie spłaty zadłużenia, jak również z prawa do zażądania od kredytobiorcy niezwłocznego zakomunikowania o dokonaniu całości spłaty kredytu.
W sytuacji, kiedy poręczyciel spłaci część lub całość kredytu, a kredytobiorca nie kwapi się ze zwrotem, poręczyciel może wystąpić do sądu z roszczeniem regresowym, domagając się zwrotu poniesionych kosztów obsługi kredytu. Reguluje to Kodeks cywilny:
Art. 518. § 1. Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:
1) jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;
2) jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;
3) jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie.
Art. 376. § 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
Należy także pamiętać o przedawnieniu, któremu ulega roszczenie regresowe. Od 9 lipca 2018 roku następuje ono po upływie 6 lat, a nie, jak wcześniej, po 10 latach. Natomiast roszczenie o świadczenia okresowe przedawnia się po upływie 3 lat. Termin liczony jest od dnia spełnienia świadczenia.
Ile to kosztuje?
W 2017 roku niepokój wzbudziły prognozy podwyżki stóp procentowych, przewidywane przez ekonomistów na rok 2018. Następnie prognozy te przesunięto na początek 2019 roku. Przekładając to na prostszy język, oznaczałoby to wzrost rat kredytów. Amerykański bank inwestycyjny Goldman Sachs uspokaja jednak, że podwyżek oprocentowania nie należy się spodziewać wcześniej, niż w końcu 2019 roku. Zawdzięczać to należy dobremu stanowi polskiej gospodarki, znajdującej się we wzrostowej fazie cyklu ekonomicznego. Towarzyszy temu mocny złoty, a właśnie w złotówkach ma kredyty najwięcej Polaków.
Należy podkreślić, że od marca 2015 roku stopy procentowe w Polsce są na poziomie 1,5 proc., a więc wyjątkowo niskim. Jak to się przekłada na konkretne kwoty, ilustruje poniższy przykład:
Pan Nowak w czerwcu 2012 otrzymał kredyt 200 tys. złotych na 30 lat. Rata miesięczna została obliczona w wysokości około 1350 zł, gdyż średnia stopa procentowa wynosiła wówczas 1,99 proc. Po jej obniżeniu oprocentowanie kredytu zmniejszyło się z ponad 7 proc. do niespełna 4 proc. w 2018 roku. Pan Nowak płaci obecnie miesięczną ratę w wysokości niewiele ponad 920 zł.
Z powyższego wynika, że nawet nieznaczny wzrost stóp procentowych może oznaczać spore wyzwanie dla kredytobiorców.
Jeżeli chodzi o kredyty we frankach szwajcarskich, to według prognoz mBanku średni kurs franka w 2018 roku ma wynosić 3,51 zł i wykazywać tendencję spadkową, aż do 3,22 zł w 2021 roku. Stawka LIBOR CHF 3M, od której zależy oprocentowanie kredytów, do końca 2018 roku nie zmieni się, natomiast od 2019 roku zacznie powoli rosnąć i w 2021 roku wyniesie 1,09 proc. Przy stopie procentowej kredytu 1,4 proc. jego oprocentowanie wzrośnie z 0,67 proc. w 2018 roku do 2,49 proc. w 2021. W konkretnych liczbach oznacza to, że rata kredytu, wynosząca 1611 zł, wzrośnie o około 100 zł w 2021 roku. Jest to jednak niewiele w porównaniu z rekordowym skokiem z 2016 roku, kiedy rata wynosiła niemal 1900 zł.
Dodaj komentarz