Zmiana polskiego rynku finansowego
Warto sobie uświadomić, że jeszcze 20 lat temu nie istniała w Polsce instytucja, która gromadziłaby informacje dotyczące zobowiązań kredytowych. Brak tego typu narzędzia skutkował nadmiernym zadłużaniem się i zwiększonym ryzykiem kredytowym. Żaden bank, parabank czy SKOK nie dysponował wiedzą na temat profili swoich klientów, które informowałyby o sumienności w spłacaniu przez nich kredytów.
Podstawowe wiadomości
Biuro Informacji Kredytowej S.A. przechowuje informacje o zobowiązaniach kredytowych klientów w Polsce. Jako jedna z największych baz danych w kraju przetwarza zestawienia dotyczące sposobu spłaty kredytów przez poszczególnych uczestników rynku, do których należą zarówno osoby fizyczne, jak i podmioty gospodarcze. Baza skupia informacje o 135 milionach rachunków kredytowych należących do 23 milionów klientów indywidualnych oraz o 785, 5 tysiącu historii kredytowych przynależnych do klientów biznesowych.
Główne cele działania Biura Informacji Kredytowej S.A. sprowadzają się do gromadzenia, integrowania oraz udostępniania historii przebiegu spłaty zobowiązań kredytowych klientów. Źródło to może posłużyć m.in. do sprawdzenia wiarygodności czy zdolności kredytowej klienta. Do BIK-u trafiają również informacje dotyczące dodatkowego finansowania zaciąganego w obszarze pożyczek pozabankowych lub pochodzących ze Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych. Całość odnotowanych informacji staje się narzędziem asekuracyjnym podczas weryfikacji poziomu ryzyka udzielenia zobowiązania kredytowego przez bank, parabank lub SKOK.
BIK S.A. przetwarza zarówno pozytywne, jak i negatywne informacje na temat kredytobiorców. Dane te pozyskiwane są od instytucji udzielających pożyczek i kredytów. Dane pozytywne przedstawiają rzetelny obraz spłaty zobowiązań kredytowych, zgodny z wcześniej ustalanym harmonogramem. Natomiast negatywne – prezentują dopuszczanie się zwłoki czasowej przy spłacie długu bądź całkowity brak spłaty długu przez konsumenta: osobę fizyczną lub przedsiębiorcę. Posiadanie samych negatywnych informacji w historii kredytowej oddala klienta od możliwości zrealizowania zaciągnięcia następnego kredytu.
BIK a BIG
Biuro Informacji Kredytowej S.A. jest często mylone z instytucją znaną jako Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor. Potocznie bazę tę nazywa się „rejestrem dłużników”. Generalnie działa ona w oparciu o zupełnie inną podstawę prawną niż BIK S.A., a także cechuje ją odmienny kierunek merytoryczny. W związku z tym podmiot ten należy traktować jako odrębny sektor zajmujący się określonym typem działalności.
Jak dane trafiają do BIK-u?
W rejestrze Biura Informacji Kredytowej S.A. znajdują się opisy wszystkich klientów banków oraz innych instytucji ustawowo uprawnionych do udzielania kredytów. Mieszczą się tam spisy ich aktywnych zobowiązań kredytowych oraz tych, które zostały już w pełni uregulowane. Gromadzenie tego typu informacji następuje wskutek udzielenia przez klienta pisemnej zgody na przetwarzanie danych w czasie trwającej spłaty kredytu oraz po wygaśnięciu zobowiązania. Wyrażenie zgody następuje podczas podpisywania umowy kredytowej lub pożyczkowej. Czynności tej towarzyszy obecność doradcy bankowego, który jest odpowiedzialny za przygotowanie całej dokumentacji na potrzeby zawarcia warunków kredytowych. Omawia on wtedy z klientem najważniejsze elementy zapisu umowy i pozostawia wolny wybór co do tego punktu.
Klient powinien być świadomy tego, że umowa kredytowa narzuca na kredytobiorcę obowiązki, które w trakcie jej trwania należy wypełnić, a także ustala szereg konsekwencji płynących z ich nieprzestrzegania. Na podstawie zachowania klienta budowany jest jego obraz jako kredytobiorcy. I tak: jeżeli konsument będzie posiadał 5 kredytów zaciągniętych w ciągu 2 lat i każdy z nich zostanie spłacony z opóźnieniem czasowym powyżej 60 dni – to pozwolenie na przechowywanie informacji na ten temat, zgodnie z treścią wybranej zgody, będzie to tworzyć niepochlebną opinię o kliencie. Zostanie on skatalogowany jako nierzetelny dłużnik. I odwrotnie: jeżeli ten sam konsument, przy podobnej liczbie kredytów, w ciągu 2 lat wywiąże się terminowo z ich spłaty, to historia kredytowa potwierdzi jego solidność. Tym samym droga do skorzystania z kolejnych produktów kredytowych będzie dla niego nadal otwarta.
Istnieją dwa wyjątki, kiedy informacja kredytowa w Biurze Informacji Kredytowej S.A. przetwarzana jest bez zgody konsumenta. Oba odwołują się do treści zawartych w Prawie Bankowym. Pierwszy z nich wskazuje, że przetwarzanie danych bez zgody konsumenta może nastąpić, gdy nie regulował on zobowiązania kredytowego lub dopuścił się zwłoki powyżej 60 dni oraz upłynęło kolejnych 30 dni od momentu poinformowania go przez bank, parabank lub inną instytucję upoważnioną do udzielania kredytów o zbliżającym się zamiarze przetwarzania danych informacji. Druga wyjątkowa w tym względzie okoliczność odwołuje się do możliwości zachowania przez okres 12 lat informacji kredytowych, które następują z chwilą wygaśnięcia danego zobowiązania. Zabieg ten ma na celu wykorzystanie danych przez banki, które tworzą modele statystyczne do oceny ryzyka kredytowego.
Zasady działania
Jedną z głównych zasad odpowiadających za funkcjonowanie biura jest zasada wzajemności. Polega ona na tym, że każdy podmiot, który chce działać w ramach systemu wymiany informacji, może pobierać informacje o swoich kredytobiorcach, ale musi również dostarczyć do BIK-u informacje o kredytach swoich wszystkich klientów tak, aby inni uczestnicy wymiany informacji mogli sprawdzić informacje o klientach tego podmiotu. Za obowiązkiem gromadzenia wiarygodnych danych w biurze kredytowym odpowiada przyjęta zasada wiarygodności. W myśl zasady maksymalnego bezpieczeństwa kładzie się duży nacisk na bezpieczeństwo informatyczne i prawne związane z funkcjonowaniem systemu tak, aby pobrane informacje nie trafiły w niepowołane ręce, a tylko do instytucji i osób które mają do tego prawo. Zachowanie zasady neutralności powoduje, że tylko właściciel przekazanych danych bankowych, czyli bank, jest odpowiedzialny za wprowadzanie jakichkolwiek zmian w ich treści bądź nanoszenie korekt w celach utrzymania poprawności przekazanych informacji.
Zmiany w rejestrze BIK-u
Korekta nieaktualnych lub błędnych informacji przysługuje tylko instytucji, która dokonała wpisu w BIK-u. Jakakolwiek forma komunikacji z bazą BIK-u w celu wprowadzenia zmian w danych klienckich następuje za pośrednictwem właściwego banku, parabanku lub SKOK-u. Przekazywanie tych zmiennych następuje w terminie nie dłuższym niż 7 dni od momentu całkowitej spłaty zobowiązania kredytowego, jego wygaśnięcia, stwierdzenia nieistnienia zobowiązania, korekty wysokości poszczególnych rat kredytowych, aktualizacji innych informacji lub powstania nowego zobowiązania. Biuro dokonuje następnie aktualizacji otrzymanych danych w ciągu kolejnych 7 dni roboczych. Konsument ma w tym przypadku możliwość podglądu wprowadzonych zmian dzięki Raportowi BIK Plus lub Informacji Ustawowej, dla których źródłem dostępu jest strona internetowa BIK S.A.
Dodaj komentarz