W czasie trwania postępowania upadłościowego sąd – na podstawie określonych przyczyn – może formalnie zarządzić zakończenie postępowania. Takie działanie nazywa się umorzeniem.
Przeważnie sąd postanowi umorzyć postępowanie upadłościowe, jeżeli:
- majątek upadłego nie starcza na pokrycie kosztów postępowania;
- brakuje środków na pokrycie kosztów postępowania, a wierzyciele nie złożyli w wyznaczonym terminie zaliczki na te należności;
- wszyscy wierzyciele, którzy zgłosili swoje wierzytelności, żądają umorzenia postępowania;
- wszyscy wierzyciele zostali zaspokojeni w całości, a składniki masy upadłości lub wchodzące w jej skład pieniądze nie zostały zlikwidowane.
Ważne! Wyżej wymienione przyczyny umorzenia postępowania upadłościowego nie mają mocy w stosunku do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W ich przypadku do umorzenia postępowania dochodzi wówczas, gdy dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, a także wtedy, gdy:
- upadły nie wywiązuje się ze swoich obowiązków (np. nie wskazuje i nie wydaje syndykowi swojego majątku);
- upadły złoży wniosek o umorzenie postępowania;
- w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, a postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika;
- ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli został uchylony;
- dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości;
- czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.
W chwili uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania upadłemu znowu przysługuje prawo do rozporządzania swoim majątkiem, dłużnik odzyskuje go oraz wszystkie dokumenty, korespondencję i księgi. Jeżeli upadły nie odbierze majątku w terminie wyznaczonym przez któryś z organów postępowania upadłościowego, sędzia-komisarz zarządzi jego likwidację.