Kieruje tokiem postępowania. Sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy: wskazuje czynności, których nie mogą wykonywać samodzielnie, zwraca uwagę na uchybienia w ich pracy. Rozpatruje skargi na czynności komornika. Wykonuje inne czynności przewidziane w prawie upadłościowym.
Tym właśnie zajmuje się sędzia-komisarz.
Przejmuje stery tuż po ogłoszeniu upadłości przez sąd upadłościowy. Jest oddzielnym organem, pełni inne funkcje niż sąd i we właściwym postępowaniu upadłościowym gra główną rolę. W sędziego-komisarza może się wcielić tylko konkretny (wyznaczony przez sąd) sędzia zawodowy.